“>Een spook waart door de Oemma?

22 / 02 / 2011

?Een spook waart door Europa – het spook van het communisme. Alle machten van het oude Europa hebben zich tot een heilige drijfjacht tegen dit spook verbonden (?) Het communisme wordt reeds door alle Europese machten als een macht erkend. Het is hoog tijd dat de communisten hun opvattingen, hun oogmerken, hun tendenzen openlijk voor de gehele wereld ontvouwen en tegenover het sprookje van het spook van het communisme een manifest van de partij zelf plaatsen.?

Van sprookje tot nachtmerrie
Zo begonnen Karl Marx en Friedrich Engels in 1847 hun Communistisch Manifest.
We zijn intussen 164 jaar later en er waart opnieuw een spook. Dit keer niet zozeer door Europa, maar door de ?Oemma?, de groene gordel van islamitische landen.
We weten intussen hoe het dat spook van Marx en Engels is vergaan. Het sprookje werd in zijn zuivere vorm voor velen een nachtmerrie, in zijn flexibele vorm een techniek om als sociaaldemocratie de apocalyptische paarden van het kapitalisme in te tomen.
Achteraf gezien bleek het een emanciperende reactie die nog meer vaart zette achter de razendsnelle ontwikkeling van de bourgeoisie en haar productiekrachten: steeds meer geschoolde arbeidskrachten konden complexere machines hanteren, forser produceren en meer consumeren.

Mei ?68: de consumptievrijheid
En dan was er nog die mooie maand mei in 1968 en wat eraan vooraf ging en achterop kwam, althans in dromerige verhalen van velen. De zo geprezen anti-kapitalistische cultuurbreuk tegen bourgeoisie en klootjesvolk draaide uit op een postfordistische vorm van kapitalisme. Studenten met of zonder arbeiders braken straatstenen uit op zoek naar een strand waar vrije consumptie belangrijker werd dan gedisciplineerde productie, die geautomatiseerd of elders goedkoper werd gedelocaliseerd. De vrijheden van mei ?68 wrikten de individuele consumenten los van hun collectieve structuren, uit hun familie, woon- en werkverband. Consumptie werd – althans in de rijkere noordelijke landen – belangrijker dan productie. Individuele emancipatie – ook voor vrouwen seksuele vrijheid – werd een karikatuur bekleed met de lompen van een marxistische ideologie.

Het einde van de vrijwillige slavernij
En dan zijn we nu aan de jasmijnrevolutie van consumptievrijheid binnen de Oemma, het mei?68 van de islamitische wereld. Ide?le gelijkheid van alle gelovigen verzekert maximale deelname aan de rituele gemeenschap maar wekt ook verlangens die niet kunnen wachten tot hun denkbeeldige bevrediging in het paradijs.
Het gaat aan een verbijsterend tempo, bijna zo snel als de wereldwijde bankencrisis. Geen van de Arabische regimes blijkt in staat om geco?rdineerd weerstand te bieden aan de demografische kracht van haar eigen jeugd, bloem van de natie.
De socialistische leiders, gehuld in islamitisch teflon, lijden aan betonrot en vatten de nieuwe werkelijkheid niet. De terreur van de angst voor henzelf, hun geheime diensten, hel en verdoemenis heeft geen effect meer op hun onderdanen. Angst bepaalt niet langer hun leven zoals het ?Discours over de vrijwillige slavernij? uit de 16de eeuw van Etienne de la Bo?tie omschreef: ?En toch is er geen reden om de heerser te vrezen, want ook hij is maar een mens: vanwaar heeft hij al die ogen waarmee hij u bespiedt, tenzij jullie ze hem hebben geleend? Waar haalt hij al die handen om u te slaan vandaan, als hij ze niet bij u haalt? Al die voeten waarmee hij uw steden vertrappelt, van wie anders dan van u heeft hij die? Hoe komt het dat hij macht over u heeft, tenzij dankzij u??

Verenigd op Facebook en Twitter
Angst giert nu door de keel bij autoritaire oligarchen die als zelfverklaarde hoeders en broeders op de eigen bevolking schieten en Amerikaanse providers hun internet laten blokkeren. Oncontroleerbare kettingreacties lijken hen in hun paniek op weg naar de ondergang nauwelijks te deren.
Ze krijgen nu de rekening gepresenteerd van toenemende spanning binnen een snel groeiende bevolking die door scholing en internet hoop kreeg op een waardig leven. Maar de verhoopte klim op de sociale ladder bleef brutaal gefrustreerd door een statische macht die steunt op nepotisme en corruptie. Het gebrek aan dynamiek van een democratisch politieke spel, stijgende voedselprijzen en dagelijkse beelden van het leven elders in de (Arabische) wereld zullen uiteindelijk al deze autoritaire dynastie?n ten val brengen.
Ouderen kunnen zich eindelijk bevrijden van hun medeplichtige schaamte.
Jongeren hebben niets dan hun ketenen te verliezen. Zij hebben een wereld te winnen. En ze verenigen zich daartoe virtueel op Facebook en Twitter in alle landen.

Hurryah versus sharia
Het politieke islamisme lijkt onder de voet gelopen. Hurryah – vrijheid gaat veel verder dan een religieus gestructureerde samenleving met feodale trekken en een sharia wetgeving. Iran onthulde voor de hele Oemma het schrijnende failliet van een theocratie.
Met dit proces van emancipatie zullen ook vrouwen zich niet langer laten ploegen om nog meer jongensoverschotten te baren. Jasmijnrevoluties hebben de doos van pandora geopend: de geest van jeugdige opstandigheid waart nu door de hele wereld.
Niet alleen in de Arabische landen.

Ook in Nederland
Maar er is meer. Ook in Nederland voltrekt zich een culturele omwenteling. Tot voor kort droomde de jeugd van Hollands Glorie over een toekomst in ?double breasted? of ?cut the bone? maatpak aan de Amsterdamse Zuidas. Blitse carri?remeisjes hoopten evenzeer met liposuctie, botox, Marlies Dekkers in een strak pak op succesvol kopieergedrag van hun bank- en andere bazen in datzelfde Zuidas-zakendistrict, in wording evenwel vertraagd wegens de crisis.
Maar wat blijkt: binnen een jaar stuikte de toeloop naar MBA en aanverwante opleidingen in elkaar. Jonge mensen hebben geen zin meer in knellend kopieergedrag. Een natte droom werd een nachtmerrie: het ?va-et-vient? op de eens zo begeerde Amsterdamse Zuidas heet nu een ?freakshow?.
Carri?re planning breekt met frustrerend na-apen van beloftevolle bazen en een bedenkelijke bedrijfscultuur. Vandaag draait het in Hollandse toekomstdromen om een glimp van authenticiteit, waarachtige originaliteit, ?out-of-the-box thinking? zodat jasje, dasje en tasje overbodige attributen worden.

Maar in Vlaanderen?
In Vlaanderen was er ook een revolte aan de gang. Het ging om een zelfverklaarde frietrevolutie die vooral in Gent dankzij de heerlijk uitgekiende citymarketing veel volk bij elkaar kreeg op de Kouter, het babbelplein bij uitstek.
Duizenden jonge mensen waren bereid om – ge?nspireerd door de vrijheidsdrang in de Arabische wereld – offers te brengen om de roep om een nieuwe regering kracht bij te zetten. Het offer voor 249 dagen zonder federale regering bestond erin zich bij vrieskou te ontkleden onder het leuteren op de Kouter.
Evenwel bleken de revolterende jongeren de schaamte nog lang niet voorbij. Het bleef bij een matige lingerie en onderbroekenshow.
Wie niets te verliezen heeft dan kleren, komt meestal gauw klaar.
Niets van doen dus met revolterende, confronterende, uitdagend naakte offervaardigheid zoals in het jaar van de vrijheidsillusie – 1968 – niets van doen dus met het trotseren van de matrak, de geweerkolf, het waterkanon en traangas, laat staan kogels en folteringen.
Hoe minder rebels, hoe liever balorig.
Alsof de Gentse Kouter voor eventjes een Tahrir plein was waar het stadsbestuur gretig steun verleende aan een frietrevolte van creatieve commer?anten.
Akkoord: liever leutig lullen op de Kouter dan een kou aan speer of graal.
Akkoord: stadslucht bevrijdt, in Tunis, Cairo, Tripoli en ook Gent.
Maar in Gent was het een ?rebellade? – doen alsof men rebelleert – zoals bij een roulade met een farce van alles en nog wat, strak aangedrukt opgebonden met driekleurig beenhouwerstouw, aankorsten en klaar voor de oven.
Hoe flauw kan vrijheid smaken zonder onderdrukking.

De ?rebellade? van Gent, of hoe ook bij de zelfverklaarde stroppendragers niets is wat het lijkt.

In het ?stam?, het nieuwe stedelijke museum in een prachtige combinatie van moderne en oude architectuur, zonder passend aangeduide parkeerruimte evenwel, kan je terecht voor een sublieme belevenis, “>het verhaal van Gent. Een schitterend gepresenteerde tentoonstelling met heel wat originele stukken uit het stroppendragers verleden.
De hele tentoonstelling is een sublieme ode aan de macht en de rijkdom van Gent door de eeuwen heen, al miste ik de banmijlen waarmee de middeleeuwse stad omwonenden tot ver in het graafschap Vlaanderen te vuur en te zwaard op de knie?n dwong om in alles – van voeding tot textiel – het monopolie van Gent te erkennen en duiten te leggen. Wie protesteerde werd de kop in- of afgeslagen en zijn of haar dorp werd gebrandschat om de resterende bewoners tot betere gevoelens te brengen tegenover de fiere stede, het Milaan van het Noorden.

Het centrum van Gent is op steeds meer plaatsen (Graslei – zij het zonder bomen – Kouter, Sint Pietersplein) intussen ongelooflijk mooi, verbijsterend verstild, een plaatje uit een luxueus stripboek, zeker op een weekdag, een rustige ochtend of een vooravond wanneer onwezenlijk mooie verlichting de gore hoekjes en kanten in de schaduw plaatst.
Soms lijkt het te statisch, teveel Kuifjeskleuren, te klare lijn en te helder, zeker wanneer de zelfverklaarde rebelse aard eer moet betuigd worden door stroppendragers of zelfverklaarde frietrevolutionairen.

Er is iets aandoenlijk aan deze ?rebellade? zoals bij een roulade, een farce van alles bij elkaar en strak aangedrukt opgebonden met driekleurig beenhouwerstouw, aankorsten en klaar voor de oven.

Niets is wat het lijkt, en dat is – zeker in Gent – maar goed ook.
Stel je voor dat halfnaakte jongelingen – kijk papa, zonder handen – verbaasd van zichzelf stadspleinen zouden overspoelen op zoek naar het Egyptegevoel bij een omgevingstemperatuur van vijf graden om te proeven hoe flauw vrijheid kan smaken zonder onderdrukking te kennen. Of een ?rebellade? willen spelen op louter balorige branie zonder te weten waarom wegens te pijnlijk verleden en te onbenullig heden.

Het verhaal van Gent in ?stam? wentelt zich gretig in grootsheid en verzet tegen wie nog groter was of het hoopte te worden.
Voor een zelfverklaarde rebelse stad als Gent mis ik de minder fraaie kanten van het stadsbestuur, het chauvinisme en de onderdrukking van de haar horige steden en dorpen.
Het echte verhaal van Gent is daarom meer dan wat in ?stam? gepresenteerd wordt en de anglofilie tegen de Franse belangen, het orangisme tegen de Belgische staat zat en zit dieper geworteld dan een enkele verwijzing.
Maar daarvan lijken de rebellen iets minder op de hoogte.

Tenslotte is een stad het verhaal dat haar inwoners graag over en aan elkaar vertellen, en dat hoeft echt niet alleen maar over ?A? te gaan. En dus heeft Gent ook recht op de eigen leugens om bestwil.

Een ferme knauw in dat revolutionaire zelfbeeld kan je beleven in de Sint Pietersabdij met een bezoek aan de tentoonstelling ‘Gekleurd verleden. Familie in oorlog. ?

Gekleurd verleden. Familie in oorlog.
Nog tot maandag 25 april 2011 loopt in de prachtige Kunsthal Sint-Pietersabdij de tentoonstelling ‘Gekleurd verleden. Familie in oorlog’.
Inhoudelijk en naar vorm zeer de moeite door die Kunsthal Sint-Pietersabdij, het Instituut voor Publieksgeschiedenis en het SOMA ? Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij.
Alleen vrees ik voor wat er nog rest van de indringende familieverhalen in de eilanden wanneer een grote toeloop bezoekers zich verdringt in dezelfde ?kamers?.

??Ze zoomt in op de meest traumatische gebeurtenis van de twintigste eeuw: de Tweede Wereldoorlog. Mensen die de oorlog beleefden vertellen in het najaar van 1944 wat ze hebben meegemaakt. Het zijn gekleurde vertellingen vol tegenstellingen, die het grote verhaal van de oorlog een menselijk gelaat geven.
Het is een tentoonstelling die het stilzwijgen over de Tweede Wereldoorlog wil doorbreken en wil aanzetten tot nadenken over de wijze waarop Vlaanderen omgaat met zijn recente verleden. ?In het eerste deel loopt de bezoeker door tien eilanden waarin hij wordt ondergedompeld in de leefwereld van getuigen die hem via de audiofoon toespreken. Het zijn verhalen van mensen van bij ons, die in erg verschillende werelden lijken te leven, waartussen geen communicatie mogelijk is. ??Het is de bewuste keuze van de tentoonstellingsmakers geweest om de bezoeker daarbij geen onderscheid tussen juist en fout voor te houden. Dat betekent geenszins dat de tentoonstelling het verleden wil banaliseren of gelijkschakelen. Het beter kennen en kritisch beoordelen van het verleden scherpt onze democratische cultuur aan.
Daarom schetsen historici in het tweede deel van de tentoonstelling de context waarin deze familieverhalen zijn ontstaan. De tentoonstellingsmakers vertellen er ook waarom en hoe ?Gekleurd verleden. Familie in oorlog? is ontstaan en gegroeid.?Een geschiedenis is nooit helemaal bekend. De bezoeker krijgt daarom het laatste woord. Op het einde van tentoonstelling kan hij zijn reacties en commentaren kwijt in de telebox

“>Het gewichtige lichaam – Over dik, dun, perfect of gestoord nog tot 8/5/2011 in museum Dr. Guislain

De tentoonstelling ?Het gewichtige lichaam? is zoals steeds in het museum Dr. Guislain boeiend en beklemmend, voor dik en dun, en wellicht ook voor de middelmaat.
Op een esthetische en begrijpelijke manier wordt de omgang van mensen met hun uiterlijk, hun lijf en leden door de geschiedenis van het laatste millennium uitgestald.
De overgang van de religieuze lichaamsbeleving in een geur van heiligheid door lijden langs kastijding voor een politiek ideaal naar het ideale lijf van vandaag met anorexia, boulemie en vetzucht is fascinerend.

De beloften van het lichaam
Leven en lijnen voor een politieke waarheid
Ook in ideologische context heeft het lichaam een symbolische betekenis. Door het beoefenen van sport wordt het lichaam getraind en draagt het een collectieve identiteit uit. Ideologie?n bepalen duidelijk wie we zijn en hoe we er moeten uitzien. Het opvoeren van het lichaam in politieke propaganda, sport en nationale trots tonen ons de beloften van het lichaam. Maar wanneer het hongeren veel aandacht krijgt, dient het soms ook als middel om een bepaald doel te bereiken. Bij de hongerstaking wordt een mensenleven op het spel gezet om een nieuwe thuis te vinden, maar ook om ideologische overtuigingen onder de aandacht te brengen. Dankzij de media-aandacht die de hongerstakers krijgen, wordt het publiek zich bewust van hun situatie.
Vandaag is ons lijf – zelfs als rebel – meer dan ooit een zoeken naar identiteit. Wellicht nooit voordien was de cultuur van tatoeages zo verspreid in de westerse wereld. Automutilaties als plastische chirurgie, bariatrische heelkunde en aanverwant boetseren van levende lijven kent een ongekend succes.

De grens van de schoonheid
Over anorexia en boulimia
De laatste decennia heeft magerzucht of anorexia nervosa zich ontwikkeld van een zeldzaam ziektebeeld tot een modieuze aandoening. Nadat de grote Wetten en Waarheden zijn verdwenen vraagt de mens zich af wie hij is en wie hij zou willen zijn. Indien we niet weten wie we zijn, indien we niet over een duidelijke identiteit beschikken, dan drijven we op los zand. Het verlangen naar een identiteit is een moeilijke kwestie waar we vandaag enorm mee worstelen. Het lichaam is bij uitstek een symbool geworden van het verlangen naar een identiteit: ik wil slank zijn, ik wil er zus of zo uitzien. Deze zoektocht naar een nieuwe identiteit kent echter ook excessen. Want waar ligt de grens van de schoonheid: waar kantelt ?mooi? naar ?ziekelijk??

Niets is wat het lijkt, zelfs niet bij automutilatie in de fiere stede Gent.

Richard Wagners Parsifal ? la Castellucci in De Munt

De muziek in de Munt was meer dan de moeite in een boeiende uitvoering, de zang leed onder een matige tekstvoering en de enscenering was op zijn zachtst als ?vernieuwend? te omschrijven.
?Wat zal na jaren nog bijblijven van zo?n 5 uur durende productie: niet de eerste acte wegens teveel al dan niet bewegend groen.
De tweede acte zal wellicht het langst beklijven wegens de originele presentatie van de graal als l?origine du monde in een operatiekwartier, dan wel een moleculaire keukenomgeving met enkele moeizame bondage- nummertjes achter een glasgordijn, wat al bij al wat slappe kost wegens het ontbreken van een trillend geheven speer.
De derde acte was dan weer grauw en blauw gespiegeld en probeerde het publiek op te zadelen met Wagners eigen vragen in zijn laatste productie Parsifal, hij die in zijn leven alle mogelijke valleien heeft gepenetreerd.
Wagner putte hiervoor uit het werk dat Chr?tien de Troyes schreef in opdracht van Filips van den Elzas, graaf van Vlaanderen die zich destijds genoodzaakt zag zo een bijdrage te leveren aan de bloei van de christelijke mythologie.
Richard Wagner maakte er “ein B?hnenweihfestspiel” van, niet echt een opera maar een feest voor de inwijding van het theater.
Nietzsche verwees de hele Parsival naar de christelijke en Roomse prullenmand.
“>In duidelijke bewoordingen:

Nichts unterhaltender, Nichts f?r Spazierg?nge mehr zu empfehlen als sich Wagnern in verj?ngten Proportionen zu erz?hlen: zum Beispiel Parsifal als Candidaten der Theologie, mit Gymnasialbildung (? letztere als unentbehrlich zur reinen Thorheit).

Wer lehrte es uns, wenn nicht Wagner, dass die Unschuld mit Vorliebe interessante S?nder erl?st? (der Fall im Tannh?user) Oder dass selbst der ewige Jude erl?st wird, sesshaft wird, wenn er sich verheirathet? (der Fall im Fliegenden Holl?nder) Oder dass alte verdorbene Frauenzimmer es vorziehn, von keuschen J?nglingen erl?st zu werden? (der Fall Kundry) Oder dass sch?ne M?dchen am liebsten durch einen Ritter erl?st werden, der Wagnerianer ist? (der Fall in den Meistersingern) Oder dass auch verheirathete Frauen gerne durch einen Ritter erl?st werden? (der Fall Isoldens) Oder dass “der alte Gott”, nachdem er sich moralisch in jedem Betracht compromittirt hat, endlich durch einen Freigeist und Immoralisten erl?st wird? (der Fall im “Ring”) Bewundern Sie in Sonderheit diesen letzten Tiefsinn! Verstehn Sie ihn? Ich ? h?te mich, ihn zu verstehn … Dass man noch andre Lehren aus den genannten Werken ziehn kann, m?chte ich eher beweisen als bestreiten. Dass man durch ein Wagnerisches Ballet zur Verzweiflung gebracht werden kann ? und zur Tugend! (nochmals der Fall Tannh?users) Dass es von den schlimmsten Folgen sein kann, wenn man nicht zur rechten Zeit zu Bett geht (nochmals der Fall Lohengrins). Dass man nie zu genau wissen soll, mit wem man sich eigentlich verheiratet (zum dritten Mal der Fall Lohengrins) Tristan und Isolde verherrlichen den vollkommnen Ehegatten, der, in einem gewissen Falle, nur Eine Frage hat: “aber warum habt ihr mir das nicht eher gesagt? Nichts einfacher als das!” Antwort:
“Das kann ich dir nicht sagen;?und was du fr?gst,?das kannst du nie erfahren.”

Van Johan Verbruggen werd een boeiende interpretatie gepubliceerd op de blog van het Vlaams Wagnergenootschap.

Al bij al een belevenis, zij het van wisselende intensiteit.

“>Een kroniek van marktwerking in de zorg
09 / 02 / 2011

De nieuwe Nederlandse minister van Volksgezondheid, Edith Schippers, stelt de komende drie jaar paal en perk aan marktwerking in de zorg. Een opmerkelijke stap voor een minister van liberale huize. Marktwerking heeft de zorg namelijk niet goedkoper gemaakt. Tegen alle verwachtingen van politici in zijn de kosten juist gestegen door de Zorgverzekeringswet van 2006.

Voor het proefschrift ?De dokter en de tijdgeest. Een halve eeuw veranderingen in de beroepsethiek van huisartsen en chirurgen? (Uitg. Boom Lemma) ondervroegen Jolanda Dwarswaard en Margo Trappenburg huisartsen en chirurgen naar hun ervaring met de marktwerking in de Nederlandse gezondheidszorg. Ruim dertig jaar draaide ?zuinig met zorg? op laagdrempelige en voor pati?nten kosteloze huisartsgeneeskunde die meteen ook poortwachter was voor toegang tot de tweede lijn, specialisten en ziekenhuizen. Huisartsen huldigden het principe dat overdaad gezondheid schaadt, bij pati?nt en overheidsfinanci?n. In de tweede lijn leidde dit tot conflicten tussen wensen (van de pati?nten) en werkelijkheid (van de ziekenhuizen) omdat specialisten met lange wachttijden de toegang en hun verdiensten moduleerden.

Niet langer zuinig in zorg
Marktwerking zou volgens de paarse en roomsrode regeringen dat alles grondig veranderen.
Wis en waarachtig heeft het dat ook gedaan maar van ?zuinig in zorg? is geen sprake meer. De overheid eist sinds de nieuwe zorgwet van (huis)artsen dat ze zich gedragen als ondernemers die door onderlinge concurrentie de prijzen drukken en hun dienstverlening en productie opdrijven. Het huisartshonorarium werd omgevormd tot een gehalveerd abonnementstarief (inschrijvingsgeld) en een prestatiebetaling voor consulten, huisbezoeken.
Evenwel heeft het aanwakkeren van de zorgvraag bij een beperkt aanbod een omgekeerd effect want voldoende artsen opleiden om slepende schaarste te keren vraagt meer dan ??n decennium. Prestatie gefinancierde zorgkosten stijgen dus razendsnel wat de blauwe minister van volksgezondheid nu verleid heeft tot een beperking van de omzet bij de specialisten, een stop op de zo geroemde marktwerking in de zorg.

Balkenendenorm
Topverdieners in de (semi-) publieke sector – en dus ook zorgverleners – mogen straks niet meer verdienen dan 125% van de Balkenendenorm van 200.000 euro. Dit bedrag werd vastgelegd toen Jan Peter Balkenende als minister-president nog pleitte voor normen en waarden.
Intussen is de oud christen-democratische premier zelf vier dagen per week als partner aan de slag bij accountants- en adviesbureau Ernst & Young waar hij bij benadering 470 duizend euro kan opstrijken. Los van zijn hoogleraarssalaris voor een dag per week aan de Erasmus universiteit te Rotterdam overtreft hij daarmee de naar hem genoemde norm in ruime mate.
Hij doet het hiermee beter dan zijn vroegere minister van financi?n en sociaal democratische partijleider Wouter Bos die sinds oktober voor vier dagen per week partner is in de advies-en accountantsfirma, KPMG. Zij het iets minder gehonoreerd dan de ex MP, slechts vier ton.

Uitgebreide checkup
Ook ziekenfondsen die intussen steeds hogere premies vorderen van hun leden blijken onder marktwerking vooral schaalvergroting en fusies – lees grotere bedrijfswinsten – te verstaan.
Pati?nten worden op die markt cli?nten – klanten – die zorg claimen in functie van populaire tv programma?s waar allerlei genees- en heelkundige hoogstandjes als glitter en genot worden gepresenteerd zonder de gebruikelijke kommer en kwel.
Huisartsen krijgen steeds vaker cli?nten die uitgebreide laboratorium check-up, scan of MRI claimen waarvan de twijfelachtige meerwaarde geprezen wordt tijdens talkshows en populaire ziekenhuisseries. Het spreekt voor zich dat glitterspecialisten zich graag in dat soort programma?s laten f?teren als voortvarende ondernemers om potenti?le klandizie te lijmen met de nieuwste en duurste technieken.
Volgens de bedenkers van de marktwerking in de zorg zouden assertievere pati?nten – ?U moet mij? Ik heb recht op?? – de beunhazen wel lik op stuk geven door terughoudende of slechte aanbieders van zorg te tuchtigen op de markt.
Maar ?aanbod-ge?nduceerde vraag? cre?ert meer en duurdere zorg, ook als de prijs per verrichting daalt. Het budget wordt dus drastisch overschreden en de minister kondigt nu een ?tijdelijke? stop af door een inkomstenplafond: ziekenhuizen en medisch specialisten die effici?nter zijn gaan werken ? zoals de bedoeling was ? worden gestraft met kortingen.

Medische beroepsethiek
De medische beroepsethiek moet opnieuw de overhand halen op marktgerichte ondernemerschap. Narcistische cli?nten moeten weer omgeschoold tot verduldige pati?nten.
Deze door de regering afgeroepen verwarring zal uiteraard ruimte bieden aan creatieve ondernemers die lucratieve marktwetten koesteren boven de gezondheid van zieke en ziekteverzekering.
In een dergelijk klimaat is het – zeker voor jonge (huis)artsen – niet makkelijk om plezier te houden in hun werk. Ofwel ga je in loondienst bij gezondheidscentra met eeuwig geldtekort en dure managers die voor zichzelf een burnout als beroepsziekte hanteren, ofwel ga je als zelfstandig ondernemer alleen of onder eenzelfde dak met collega?s aan de slag. In het eerste geval word je makkelijk verleid tot een deeltijdse job met 3 cli?nten per uur, veel briefings en rapportages. In een ?HOED? sta je zelf in voor alle praktische en administratieve beslommeringen en ligt de prestatiedruk vaak dubbel zo hoog.

Vertrouwensarts op de publieke markt
Claimende cli?nten maken het ook niet makkelijker. Onzekerheden en twijfels hautain verhullen in een onbegrijpelijke jargon als harnas tegen de pijn van het hedendaagse ?arts zijn? frustreert mensen die zelf of voor de dierbare zieke hun gram willen halen bij de tuchtrechter.
Populistische politici van de SP dienen recent een wetsvoorstel in om tuchtrechtelijke uitspraken (berisping, waarschuwing en geldboetes) met naam en toenaam op internet te publiceren om met de digitale schandpaal de tuchtende werking van de markt te stimuleren.
Andere politici pleiten er nu voor om artsen en zorgverleners te dwingen tot meldingsplicht bij ieder vermoeden van mishandeling bij kinderen. Terwijl juist een streng aangehouden beroepsgeheim de mogelijkheden biedt om het gruwelijkste van wat mensen elkaar kunnen aandoen bespreekbaar en dus behandelbaar te maken in een vertrouwenssituatie die door een absolute meldingsplicht verdwijnen zal.
Zo dreig je als vertrouwensarts klem te raken tussen je eigen twijfels en die van de pati?nt die cli?nt moet spelen, liefst nog in de publieke ruimte van internetbeweringen of tuchtzaken.

Empathie of illusie
En er is maar ??n remedie tegen dergelijke pijn van het ?arts-zijn?: dokter worden als vertrouwenspersoon die met zijn of haar pati?nten een langdurige band weet op te bouwen dank zij empathisch luisteren, oprechte aandacht, tekenen en aanrakingen. Een bloeddruk nemen wordt in Nederland als technische handeling graag gedelegeerd naar zoemende apparaatjes, assistentes of verpleegkundigen. Vaak zijn deze handelingen voor pati?nten de enige lichamelijke aanrakingen die ze nog beleven en biedt het de dokter een hoop informatie over veel meer dan de gemeten waarde.
Met een aangepast artsenkostuum – recent werd in Nederland waarlijk een wetenschappelijke studie gewijd aan het verband tussen de artsenoutfit en het vertrouwen dat deze kan inboezemen – beeldvorming, labowaarden, stroomdiagrammen en standaarden voor medisch handelen bouw je zelden een vertrouwensrelatie uit tussen mensen. Ook niet als zorgverstrekker of hulpverlener.
In de eerste lijn draait het vooral om vertrouwen en deskundige aandacht. In de tweede lijn kan dat wat gecompenseerd worden door techniek. Maar zonder een goeie huisarts die de pati?nt wil en weet te begeleiden doorheen de medicofarmaceutische jungle wordt ook de mondigste cli?nt in pijn en lijden een gewillig slachtoffer van ge?nduceerde illusies.