Archief
vrt deredactie.be Opinie: Over publieke geloofsbelijdenissen en gezond verstand
Over publieke geloofsbelijdenissen en gezond verstand
19 / 08 / 2011
?Wie gelooft, moet de kleinburger verbluffen.?
Peter Sloterdijk, Je moet je leven veranderen, 217.
Haar ogen keken oud en haar kindjes afwezig.
Niemand reageerde maar het bleef muisstil in de voordien gezellig kwetterende tram.
Wat kunnen kinderen in een westerse maatschappij lijden die hun moeder buitenshuis alleen maar kennen als een zuil van zwarte stof naast mensen die wel oogcontact hebben en hun aangezicht tonen?
De argeloze blik
Begin jaren negentig stond ik met twee kinderen van ongeveer hun leeftijd in een Parijs metrostation oog in oog met een peloton CRS aan de overkant van het perron. Voor een voetbalmatch van Paris Saint-Germain droegen ze zwart, gewapend met matrak en schild. Het aangezicht verborgen achter een gemaskerde helm. De handjes van mijn kinderen zochten houvast in de mijne. De metro stopte krijsend en we stapten in een wagon met nog veel ruimte op het platform.
Daar zat ??n man op een klapstoeltje, zonder neus noch lippen. Vermoedelijk chemisch verbrand met veel littekenweefsel, ??n rood ge?rriteerd oog. Hij droeg een blauwe pet met grote zonneklep en handschoenen. De aanwezigen wendden hun blik af van de misvormde medereiziger. Alleen mijn kinderen bleven hem op ooghoogte nieuwsgierig en zonder argwaan aankijken. Nadien wisten ze mij te vertellen dat de man naar hen gelachen had. Hij had hun argeloze blik beantwoord.
Het boerkageloof?
Boerka- of niqab-dragende vrouwen kunnen of willen oogcontact niet beantwoorden. Zij weigeren de argeloze blik in de publieke ruimte. Als belijdenis van hun geloof, eer en onderdanige gehoorzaamheid.
Rooms katholieke nonnen getuigden tot voor het laatste Vaticaanse Concilie ook graag als bruid van Christus met exorbitante kappen en pijen. Maar zij hielden wel hun aangezicht open voor menselijk oogcontact met een glim- of grimlach.
Intussen werd in Belgi? en Frankrijk bij wet het dragen van aangezicht bedekkende kledij verboden in de openbare ruimte. ?Wie in een open samenleving de publieke ruimte betreedt heeft rechten en plichten. Je hebt hier het recht om elkaar in de ogen te kijken en elkaars gezicht te zien,? aldus Open Vld-Kamerlid Gwendolyn Rutten, ??n van de initiatiefnemers van de wet die de boerka in Belgi? verbiedt.
?van pubers en een relnicht
Twee ?belijdende? pubers uit Sint Joost ten Node – Imene (16) en Halima (17) – hadden zich geheel vrijwillig bekeerd tot het dragen van de burka op straat als opzichtige getuigenis van hun geloof, ondanks tegenkantingen van hun ouders. Daarvoor kregen ze een gemeentelijke boete van 50 Euro elk, die woensdag door de Frans Algerijnse relnicht Rachid Nekkaz met veel omhaal betaald werd. Deze naar publiciteit hengelende Franse BCBG heeft in april 2011 een boerka fonds opgericht om eventuele boetes van gesluierde vrouwen te betalen. Hem leverde het voor 100 Euro publiciteit in prime time. Kom daar eens om met het oog op de Franse presidentsverkiezingen waarbij de flamboyante weldoener al enkele jaren – alsnog vergeefs – op islamitische kiezers mikt.
De burgemeester van Sint Joost merkte op dat indien de Franse gulle gever toch geld overhad, hij het beter aan de gemeente Sint Joost zou schenken waar er meer noden zijn dan boerka boetes van pubers die graag kleinburgers willen verbluffen.
Toch lieten zijn agenten nadien de puberende meisjes in boerka ongestraft de straat weer oplopen.
Heilige Geest
Peter Sloterdijk merkt in zijn boek ? Je moet je leven veranderen? op: ?De door Christus bezworen Heilige Geest was de wijsheidskunst die ervoor zorgde dat de exaltatie van de martelaren getemperd werd door de herinnering aan horizontale levensmotieven. In deze zin is de Heilige Geest de eerste psychiater van Europa – en de vroege christenen waren zijn eerste pati?nten. Een van zijn taken bestaat in het van de scherpe kanten ontdoen van de religieuze immuunparadoxen die zich voordoen op het moment dat de ontketende geloofsgetuigen hun fysieke immuniteit verzwakken, omdat ze al te zeker zijn van hun transcendente immuniteit.?
De islam mag dan als monothe?stisch geloof al een Heilige Geest ontberen die religieuze immuunparadoxen van de scherpe kanten ontdoet. Er bestaat op zijn minst ook nog een vorm van gezond verstand en menselijkheid om de exaltatie te temperen.
Ramadan
En dat Gezond Verstand is sinds de Arabische Lente steeds meer in vurige tongen neergedaald over de gelovigen, ook over de kleingelovigen.
Het voorbije decennium werd de ramadan vaak als ??n grote multiculturele feestmaand gepresenteerd aan de stad en de wereld. Steeds meer mensen voelden zich gedwongen actief mee te spelen ook al beschouwen ze hun geloof als een priv?-aangelegenheid. Dus niet eten, noch drinken, geen seks noch roken van zonsopgang tot zonsondergang en wie weigert loopt het gevaar bekend te staan als afvallig of ongelovig.
Ongelovige politici en andersgelovige publiciteitsjagers stonden tot vorig jaar vaak te dringen voor de camera?s bij de iftar al dan niet voorzien van een geassorteerde hoofddoek. Niets is daarvan nog te merken sinds de recente nederdaling van het Gezond Verstand.
Slechtgelovigen
Bij het begin van mijn huisartsenpraktijk in Rotterdam kreeg ik wel eens zwaar gesluierde dames met blauwe ogen, sproeten en een Hollandse tongval die mijn uitgestoken hand weigerden onder het mompelen van ?Niet persoonlijk bedoeld, dokter, maar ik mag u geen hand geven?.
?Pardon, wie verbiedt u dat??
?Mijn godsdienst?.
?Welke godsdienst bent u dan toegedaan??
?Ik ben moslim.?
?En de andere moslimvrouwen dan, die mij wel een hand geven??
?Dat zijn slechte moslima?s, allemaal?.
Deze getuigende bekeerlingen zijn kort daarop vertrokken met de noorderzon.
Huisarts kan ik niet zijn zonder tekenen en aanrakingen: wij begroeten elkaar door onze veilige, lege handen te tonen en aan te raken.
Waarna veel mensen uit islamitische culturen met diezelfde hand hun linkerborst raken om de ander in het hart te bewaren, zelfs de enkele dames uit de emiraten die mij een hand geven met hun kanten mouw om de vingers. Eens op de onderzoekstafel overheerst het pragmatisme en worden alle betrokken lichaamsdelen spontaan en ruim ontbloot, tot en met de behaarde hoofdhuid.
Alleen in het Rotterdamse Oogziekenhuis voeren ze een andere beleid.
Daar verklaart de directie dat om hygi?nische redenen niemand een hand gegeven wordt!
Arabische Lente
Kort na de val van het Tunesische regime vertelden steeds meer mensen uit de Maghreb over de rampzalige toestand in hun land van herkomst, over het verschrikkelijke gebrek aan democratie, over de willekeur van de politie en de geheime diensten, over de allesoverheersende corruptie en de verschrikkelijke handophouders mentaliteit.
Een diepgelovige en hardwerkende Marokkaanse Nederlander vertrouwde me toe dat hij geen ?zakat? meer gaf aan de klaplopers in zijn thuisstad. Hij had met de tien procent inkomsten die hij tijdens zijn vakantie aan aalmoezen besteedde, een laspost gekocht en gaf les aan pienterste kereltjes die bereid waren te werken en te leren lassen. Dat was meer in de geest van zijn geloof dan aalmoezen voor bedelaars.
Kinderen van families uit de Maghreb gaan vaker niet meer mee op vakantie naar het moederland: ?Wat heb ik met dat land? Ik ben Nederlandse en wil hier een toekomst voor mijn kinderen. Dat hebben ze ginder niet, dat weet ik wel heel zeker.?
Hardwerkende nieuwkomers geven fors af op de klaplopers en raddraaiers – uit hun eigen cultuur – die het hier voor iedereen komen verpesten
Gezond Verstand
Een Armeense vluchteling uit Teheran omschreef de vreugdevolle opluchting bij het Egyptische Plein van de Vrijheid als het prille begin van een lange lijdensweg: ?In Iran zijn ze bijna door die tunnel heen. Van de jeugd gelooft niemand daar nog in het ideaal van een islamitische republiek, zeker de meisjes niet. Overal elders staan ze nog maar aan het begin. Met het voorbeeld van Iran en internet doorzien ze de beloftes van hun religieuze leiders sneller. En dat merk je vooral bij jonge vrouwen?.
Met de Arabische Lente lijkt in Rotterdam alvast het Gezond Verstand tijdens de ramadan de herinnering te versterken aan de ?horizontale levensmotieven?: vredelievend welzijn en aards geluk voor mensen van goede wil.