Is zwijgen nog goud en spreken zilver?
23 / 11 / 2011

?Lieve God, maak mij stom, dat ik niet in Bautzen kom? luidde het schietgebedje van oma?s om hun kleinkinderen te behoeden voor het Duitse tuchthuis in Bautzen.
?Ik heb altijd gedacht dat de staat als een familievader was?, Ekkehard Kaul, procureur in de DDR en vandaag advocaat in Berlijn.

Koud was het ondanks het winterzonnetje in de Gedenkst?tte Berlin-Hohensch?nhausen, waar tot 1989 een belangrijke Stasigevangenis met toebehoren verborgen zat. Na de ondergang in 1945 nam het Rode Leger hier door tuchtiging de maat van oud-nazi?s en van wie onvoldoende enthousiasme beleed voor de Stalinistische variant van het socialisme. De staatsveiligheid van de DDR bouwde er nadien een groot en geheim complex om het ?re?el-bestaande socialisme? onder controle te houden.
Een rondleiding behoort nu tot de mogelijkheden: tussen de filmploegen en tal van andere bezoekers is het schuifelen over de originele balatumstroken langs cellenblokken waar dank zij de verworvenheden van het psychologische instituut in Berlijn een geraffineerde vorm van ondervraging en heropvoeding werd uitgewerkt. De oorspronkelijke fysieke folteringen werden in de jaren zeventig vervangen door wetenschappelijk onderbouwde psychologische technieken.

Punks in Oost-Berlijn
Gilbert Furian (1945) is een van de vele gevangenen die nu bezoekers rondleidt. Hij werd op zijn zestiende verwijderd uit de Freien Deutschen Jugend (FDJ) omdat hij met kerkelijke jongeren contact hield. Zijn studie werd van staatswege onderbroken. In de Arbeiders- en Boerenrepubliek interviewde hij punkers uit Oost-Berlijn die begin jaren tachtig in de hoofdstad graag de verworvenheden van de DDR afwezen. Wanneer zijn gepensioneerde moeder aan de grensovergang naar het westen gesnapt werd met tien exemplaren van de uitgetikte interviews werd hij opgepakt. Zijn lijdensweg begon doorheen de lokalen van de staatsveiligheid met hun armoedig behang en gammele formica meubeltjes: 26 maanden tuchthuis wegens het schaden van de belangen van de DDR.
In de bloeiperiode voor de val van de Muur had de Stasi bijna 100.000 voltijdse ambtenaren in dienst en nog eens 300.000 informanten. Ook op het vlak van de veiligheid van de staat was de Duitse Democratische Republiek wereldrecordhouder met ??n op iedere vijftig burgers in dienst.

Ongewenste creativiteit
Verzamelen en opslaan van gegevens in enorme archiefruimten was hun voornaamste activiteit. De staatsveiligheid hoopte met deze ?cloud? aan informatie grip te houden op het denken van haar burgers. Maar Stasi-ambtenaren ontbrak het vaak aan initiatief tot ?datamining?. Gegevens verwerken en interpreteren, keuzes maken en beslissingen nemen was voor de grote meerderheid van de stasi-beambten een riskante en dus ongewenste vorm van creativiteit. Toch werden belangrijke uitvindingen gedaan op het vlak van spionage: van knoopcamera?s en microfoons tot automatische telefoontaps en machines om brieven te openen.
Gilbert Furian heeft twintig jaar later dezelfde punkers opnieuw opgezocht en alsnog zijn gesprekken met hen gepubliceerd. Ook zijn vroegere ondervragers, bewakers en spionnen sprak hij om een vinger achter hun motivatie te krijgen. Volgens Furian had het allemaal anders kunnen lopen wanneer meer burgers geweigerd hadden het spel mee te spelen. Een duidelijk ?neen? deed het personeel van de Stasi vaak verbijsterd slikken wegens niet verwacht noch gepast in hun strikt omschreven rekrutering- en ondervragingstechnieken. De indrukwekkende film ?Das Leben der Anderen? van Florian Henckel von Donnersmarck laat zien hoe grondig de Oost-Duitse kameraden gevorderd waren in hun manipulatietactiek. Zij bestudeerden de psychologische profielen van hun dissidenten om hen met een passende minimale ingreep tot zelfgekozen stilte te brengen: ?Je houdt zo iemand aan, ondervraagt hem wat, dreigt een beetje en laat hem vooral 10 maanden in onzekerheid opgesloten, zonder contact met familie of vrienden. Dan laat je hem zonder enige verklaring los en moet hij weer terug naar zijn oude omgeving. Je zal zien: nooit hoor je er nog wat van.?
Het drama van de DDR was voor Gilbert Furian het fenomeen dat veel te weinig mensen de moed hadden om in het openbaar afwijzend te reageren op bemoeienissen van de overheid, het Rijk of de Staat. Rudi Beckert, toen rechter bij het Hoogste gerechtshof van de DDR, verklaarde hem: ?Onze twijfels hebben ons er niet toe gebracht te zeggen: ?Dit hele systeem deugt niet?.?

Rechts-radicale wortels in de DDR
Freya Klier (1950) stond als toneelregisseur zeer kritisch tegenover het DDR-regime. Zij was er medestichtster van de beweging voor vrede en burgerrechten. Na de Wende ging zij op zoek naar een verklaring voor het succes van het neonazigedachtegoed in het vroegere Oost-Duitsland. Het bracht haar op hun dodenlijst, wat haar er niet van weerhield het gesprek met hen te blijven aangaan.
Vandaag staat Duitsland in rep en roer over de racistische moorden door rechtsextremisten die gevolgd (en gesteund) werden door de geheime diensten van de Bondsrepubliek.
Volgens Klier in een essay in ?Die Welt? is dit niet zo verwonderlijk. Rechts-radicalen rekruteerden in de voormalige DDR ook gretig onder oud communistische sociaal-wetenschappers die graag verklaarden dat ?de DDR veel Duitser was geweest dan de Bondsrepubliek. Hier heerste nog familiezin en niet die ellebogenmaatschappij.?
Door de massale vlucht van burgers uit het arbeidersparadijs naar het westen en weinig effici?nte productiemethodes was er nood aan bijkomende arbeidskrachten uit socialistische broederlanden zoals Vietnam en Mozambique. Met een arbeidsvergunning voor hooguit drie jaar werden deze telkens weer door nieuwe migranten afgelost. Ze mochten de hun toegewezen woonkazernes niet of nauwelijks verlaten en desgevallend geen zwangerschap voldragen.

Linkse en rechtse (n-)ostalgie

Na de Wende namen aanslagen tegen vreemdelingen, zelfs tegen asielzoekerscentra fors toe. In enkele Oost-Duitse regio?s stemt twintig procent voor de rechts-radicale Nationaldemokratische Partei Deutschlands (NPD).
Het oude DDR gedachtengoed keert ook terug bij ?Die Linke?. ?Junge Welt? publiceerde enkele maanden geleden bij de vijftigste verjaardag van de bouw van de Berlijnse muur een voorpagina met een foto van de ?DDR-kampfgruppe? die in 1961 met de wapens in aanslag de Brandenburger Poort blokkeerde, onder de titel ?Dank f?r 28 jahre Mauer?
Toch zijn er volgens Freya Klier veel mensen die proberen in scholen en jeugdbewegingen het gesprek aan te gaan met rechts-radicale jongeren. Volgens haar is dit een ideale opdracht voor oud-68-ers. Zij hebben in de Bondsrepubliek de grote verdienste gehad om volhoudend medeplichtigheid en zwijgen van hun ouders tijdens de nazi-tijd aan te klagen. In de DDR was er nooit een vergelijkbare beweging. De Duitse verantwoordelijkheid voor de oorlog werd immers systematisch aan West-Duitsland toebedeeld. In de oude DDR lijden de burgers vandaag voor de tweede keer aan zo?n onverwerkt verleden.

?Tot de laatste man?
De Engelse historicus en Hitlerbiograaf, Ian Kershaw, onderzoekt in zijn nieuwste werk ?Tot de laatste man. Duitsland 1944-1945? waarom in die laatste oorlogsmaanden tot het bittere einde werd doorgevochten. Er sneuvelden nog eens 2,6 miljoen Duitsers ? evenveel als de vijf voorgaande jaren. Bejaarden en jongens werden gemobiliseerd tegen ervaren geallieerde troepen aan de oude oost- en westgrens van het Rijk. Nooit eerder in de moderne krijgsgeschiedenis had een regime nog zoveel steun bij een keuze voor de totale ondergang. Haar leiders wisten goed wat ze vooral in het oosten hadden aangericht en vreesden de wraak van Rusland. De geallieerden eisten onvoorwaardelijke overgave. Murw gebombardeerd bleef de nazi-terreur over de eigen bevolking in het moederland aanhouden: 20.000 mensen werden in de laatste maanden nog wegens desertie of insubordinatie ge?xecuteerd.
Volgens Kershaw was het unieke karakter van Hitlers leiderschap hierbij essentieel. Iedereen van hoog tot laag op de nazi-ladder had zijn positie, gezag, status en vaak ook zijn fortuin aan de F?hrer te danken. Alle verantwoordelijken beseften hoezeer ze medeplichtig waren aan nazi-misdaden die hen na de ?bevrijding? zwaar zouden aangerekend worden. Bovendien maakt Hitlers ?charismatische leiderschap? ? met zelfs een toenemende populariteit na de mislukte aanslag van von Stauffenberg ? iedere poging tot overgave haast onmogelijk.

Stom zwijgen?
Ook in deze bleek dat stomme ?zwijgen? belangrijk, dat niet of nauwelijks kritiek uiten op het rijk, de staat, de overheid. Nochtans is precies het behoedzaam wantrouwen van overheid, staat of rijk de kern van een democratische, creatieve samenleving. In monothe?stische ?calvinistische? culturen en hun re?el-socialistische varianten ziet de bevolking haar overheid eerder als ?familievader?. In polythe?stische ?katholieke? culturen hoeden burgers zich makkelijker voor een beklemmende staat waarbij wantrouwen helpt overleven.
Vandaag verloopt het verzamelen van gegevens over burgers en onderdanen niet meer ambachtelijk. Vandaag zitten die data in de ?cloud? op het wereldwijde web. Vandaag zijn er bovendien intelligente apparaten die aan gerichte datamining kunnen doen, niet alleen voor commerci?le doeleinden. Het ?leven van de anderen? in de DDR was een oefening met beperkte middelen, een voorspel nog. Vandaag gaat dit verder, met andere middelen.

“>Sparen voor de dokter
09 / 11 / 2011

?Het hospitaal wordt voor het particuliere initiatief rendabel vanaf het moment dat het lijden dat er verlichting komt zoeken tot schouwspel is geworden.? Michel Foucault, ?De geboorte van de kliniek, een archeologie van de medische blik?.

Jonge huisartsen worden soms geconfronteerd met een merkwaardig gevoel, dat van vertrouwen vanwege je pati?nt: een wildvreemde die voor jou zonder veel omhaal de sluiers van zijn of haar leven licht. Die pati?nt doet een app?l op je spiegelend vermogen en gunt zich een blik op zichzelf in de pupil van jouw ogen.

Dat is vaak een schok na een lange opleidingsperiode in aula?s, practica, ziekenhuizen en instellingen, temidden van dure apparatuur, indrukwekkende onderzoekstechnieken en knappe bedienaren. Jarenlang werd je verbluft door fascinerende iconografische beeldvorming en ?evidence based? cijferwaarden uit indrukwekkende laboratoria.

Twijfel en aarzeling zijn ongewenst

Een artsenopleiding is daarom ook een inwijding: je moet je oude idee?n verlaten, afscheid nemen van veel idealen en verlangens, om gekneed en gedrild te worden in een harnas van wetenschappelijke waarheden, statistische zekerheden en dubbelblind onderzoeken die iedere twijfel helpen verbannen. Steeds vaker word je getraind in een soort beroepsopleiding op universitair niveau: lang, zwaar, uitputtend, benauwend en veeleisend.

Academische twijfel, leven en leren omgaan met onzekerheden – ook van buiten de medische wereld – horen daar volgens nieuwe inzichten niet echt bij. Artsen die in luttele minuten levensbepalende beslissingsmogelijkheden moeten voorleggen aan hun pati?nten zouden bij twijfel en aarzeling alleen maar onrust zaaien. Conclusies trekken is dan nog moeilijker en kan soms geen uitstel verdragen. Ons medisch handelen is immers levensreddend, toch?

De confrontatie met levende pati?nten na die inwijding is voor velen een schok, tenminste voor wie zich als dokter openstelt voor de vragende blik van pati?nten die op zoek zijn naar een bewaarder van de verhalen van hen die niet meer zoeken naar een stem.

Wie die confrontatie leert hanteren, kan uit de ivoren klinieken van de dure wetenschappen afdalen naar het ware leven. Om die menselijkheid en om de kosten zal het de komende jaren vooral te doen zijn in de zorg.

Tomeloos zorgbudget

In Nederland buigt de Tweede Kamer zich deze week over het zorgbudget: vandaag 60 miljard Euro en als het zo verder gaat komen daar bovenop nog 15 miljard extra in de volgende vier jaar.

Nederland schakelde in 2006 over naar een marktwerking in de gezondheidszorg waarbij iedereen zich verplicht moeten verzekeren. De particuliere verzekeraars (ziekenfondsen) moeten door onderlinge concurrentie de beste zorg tegen acceptabele prijzen inkopen voor hun verzekerden. Die marktwerking zou de garantie vormen voor een zuinig prijzenbeleid.

Niet dus.

Mede door de enorme investeringskosten in infrastructuur en personeel is in die zorgmarkt het aanbod vrij beperkt en niet concurrentieel. De (potenti?le) zorgzoekende wordt bovendien met alle mogelijke mediamieke middelen de kop zot gemaakt voor uitgebreide checkups in labs en beeldvorming naar vreselijke ziekten die nog niet gekend doch reeds onder de leden kunnen broeien. Allerlei financi?le of commerci?le prikkels leiden tot productieverhoging met geoptimaliseerde facturatie, misbruik of fraude – zoals ook met het PGB - persoonsgebondenbudget..

De liberale minister van gezondheidszorg, Edith Schipper, heeft volgens de Algemene Rekenkamer de uitgaven niet langer in de hand en in het kader van de bezuinigingen zal er dus flink gehakt worden.

Stijgende premies

Maar ook de premies voor de ?aanvullende? zorgverzekering (van tandarts tot logopedie, van kin? tot psychotherapie, van thuishulp tot hospice-opvang voor terminale pati?nten) en de eigen bijdragen aan die zorgkosten stegen reeds flink.

Nu blijkt dat de premies voor die aanvullende verzekeringen ( 86% van de Nederlanders betaalt daarvoor bovenop het basispakket) volgend jaar 5 tot 40% stijgen. Van de hele bevolking is zowat 90 % verzekerd bij de grote vier: Zilveren Kruis Achmea, CZ, Menzis en Univ?. Achmea heeft de dans geopend met een verdubbeling van de tandartsenpolis voor jongeren van 18 tot 22 jaar. Bij hen zullen de 65-plussers maandelijks ook 10% meer moeten ophoesten.

Op 19 november moeten alle tarieven openbaar zijn opdat de verzekerden desgewenst kunnen overstappen. Doch dat doet slechts een paar procent wegens vaak van de regen in de drop.
Maar ook de verplichte basisverzekering – waarmee dure ingrepen, ziekenhuisopnames en huisartsenbezoek worden betaald – stijgt alweer met 2 % tot 105 euro per maand.

Rijst dus de vraag hoe zorg in de toekomst betaalbaar kan worden.

?Zorgsparen?

Daartoe had oud-minister van financien Wouter Bos van de PvdA een boeiende suggestie onder de vorm van ?zorgsparen?.

Wouter is nu niet langer meer in de politiek en zijn partij niet langer in de regering. Maar nadat hij – om meer tijd te kunnen besteden aan vrouw en kind – net op tijd ontslag had genomen als socialistisch voorman, is hij inmiddels alweer succesvol aan de slag als zorgadviseur bij de Nederlandse vestiging van het internationale accountants- en adviesbureau KPMG.
En van daaruit suggereert hij constructief het ?zorgsparen?.

Burgers – niet alleen in Nederland – hebben vaak twee belangrijke en levenslange spaarzorgen: die voor het pensioen en die voor de huisvesting. Daarbovenop komt nu ook nog de zorgkost voor wanneer iemand ziek, zwak, oud en zorgbehoevend wordt.

Politiek Nederland lijkt niet in staat en niet bereid om de collectieve zorgkosten fors te drukken. Te vrezen valt dat zoiets niet in dank zal worden aangenomen door de kiezers, want dat impliceert een einde aan de lucratieve illusies van preventieve angsten voor pijn en lijden. Gezondheid is voor velen een warm gekoesterd verlangen. Bijgevolg zal de burger een verschuiving beleven van steeds grotere delen van de collectieve en dus solidair gefinancierde zorg naar de eigen individuele inbreng.
Deze evolutie ruikt sterk naar het aloude Amerikaanse drama in de financiering van gezondheidskosten met alle gevolgen van dien, ook in Nederland: eerst centen dan zorg.

Wie een eigen huis heeft bijeen gespaard zal dit in de toekomst mogen opgebruiken voor zorgkosten eer een solidaire financiering nog aan de beurt komt.
Hoelang solidariteit en toegankelijke verzekeringen dan nog blijven bestaan, mag duidelijk zijn. .

Huisartsen

Als blijk van politieke moed wil zorgminister Schippers ook 20.000 euro op iedere huisartsenpraktijk sparen. Dat ze daarmee ook het enige houvast voor pati?nten aantast kan problematisch worden. Huisartsen zijn doorgaans het handigste alternatief voor dure specialistische zorg en kunnen zo nodig gericht doorverwijzen in de jungle van de vrije marktwerking waar dure gespecialiseerde zorgverleners hun productiecijfers en financi?le targets moeten halen onder druk van de commerci?le belangen van ziekenhuizen en het medico-farmaceutisch conglomeraat.

In 2004 adviseerde de Gezondheidsraad reeds om juist meer te investeren in die eerste lijn wegens de impact op de bevolking en het kostenbeheersende aspect ervan voor de gezondheidsorg.
De Nederlandse hoogleraren huisartsgeneeskunde legden in die zin een verklaring voor aan de Tweede Kamer: ?Een goed functionerende eerste lijn is immers in staat om het grootste deel van de gezondheidsproblemen adequaat te diagnosticeren en te behandelen. Een sterke eerste lijn is effectief en doelmatig, levert besparingen op en genereert gelijktijdig kwaliteitswinst. Een sterke eerste lijn is ook nodig om mensen door het oerwoud, soms wildgroei, aan voorzieningen te loodsen en op de juiste plek te brengen. Denemarken heeft gekozen voor het echt investeren in de eerste lijn en haalt Nederland in op het gebied van kwaliteit van zorg, terwijl de kosten minder stijgen.?

?De medische kennis rechtvaardigt een vorm van macht; die macht zet de kennis in werking en een heel apparaat van wetten, rechten, regels en praktijken, en institutionaliseert het geheel alsof het de waarheid zelf is.?
Paul Veyne, ?Foucault, de denker, de mens. ?

‘BORGEN’ – over de eerste Deense regering met een vrouwelijke premier

Na het succes van ‘The Killing’ en de remake voor de Amerikaanse markt hebben de makers van deze tv-reeks een eigen versie van ‘The Westwing’ opgezet: ‘Borgen’ is de zetel van de Deens regering waar door toeval en handig maneuvreren voor het eerst een vrouwelijke premier in het zadel gehesen wordt.
De actualiteit volgde een jaar later met Helle Thorning-Schmidt als 46 jarige statsminister.
In ‘Borgen 1’ is de politieke leider van de Middenpartij, Birgitte Nyborg, onverwachts verkozen tot eerste vrouwelijke premier van Denemarken. Ze komt in de eerste reeks vrij snel tot het besef dat haar nieuw verworven rechten en plichten hun tol eisen van haar priv?leven en haar dierbaren.

Knap gefilmd en geacteerd, mooie afleveringen, grondige analyse van de principes van de macht, met een hoog Obama niveau van ‘yes, we can’, geen offer te groot, geen dal te diep in de strijd voor de wet van behoud van macht. Iedere aflevering wordt opgehangen aan een belangrijk citaat over het spel van de macht van historische figuren en scherpt de verwachtingen telkens weer, maar de uitwerking is vaak te zoet, te glad en te westwingiaans.
De rol en de betekenis van de spindoctor – schitterend getekend – is dan weer fascinerend opgebouwd.
Virtuele erotiek en spanningen neigen veel te Amerikaans en tot overmaat van ramp blijkt in Denemarken nu ook iedereen met hemdjes, topjes, pyjama’s en wat al niet aan onder- of sportgoed te slapen, te vrijen en te naaien. Behoudens een enkele bink die zijn tors moet presenteren.
Het is waarlijk godgeklaagd dat die Amerikaanse eisen op het vlak van hypocrisie en preuts fr?belen nu ook in de Europese filmcultuur opgeld maken.

De tweede reeks is recent in Denemarken op de buis verschenen. Er volgt dus nog wat, hopelijk niet te glad en met minder clich?s.

Vlees in uniform is volautomatisch

Wij zijn die eeuw, die twintigste
Zonder getal, ik zei het al
Met de precisie van en losgeslagen tong.

Maak van ons geen foto.
Heb compassie met een vrouw
Die haar maten niet kent,
En draai geen film over verlamde mannen.

Maak van ons geen mens en geen verhaal.
Wij zijn de naakten die zich hullen
In brandende vlaggen,
In de namen van geschonden grenzen.

Onze kleermaker zit zonder stof.
Wij trekken ons uniform van vlees
Over andermans boten om onszelf te zien.
Wij nemen elkaar de maat
Met de mateloze centimeter van Gods afwezigheid.

Onze doorgeleerde mond is een vergissing
Of een gissing, en ons axioma luidt:
Wij weten niets. Wij weten niets.
Dat leren wij de kinderen op school.

Leonard Nolens, Bres I, 16 – uitg. Querido 2007

HBO DVD serie Deadwood

?Deadwood? is behoudens enkele knappe acteerprestaties, vooral een interessante interpretatie van de overgangsperiode in de VS waar de federale overheid haar invloed probeert uit te breiden in de Nieuwe Territoria die legaal en vooral illegaal worden veroverd, gekocht en gesjoemeld ten nadele van Indianenstammen.
De ontdekking van goud start een enorme koortspiek met een stroom gelukzoekers. In hun zog vertier met vrouwen, gokspelen en drank.
De evolutie van de lokale machtsverhoudingen met de claims vanuit de omliggende staten wordt knap toegelicht. Ook de clash tussen de lokale potentaten en figuren als George Hearst om de goudconcessies voor mijnbouw wordt ferm opgevoerd. De Black Hills waren in 1868 aan de Lakota indianen toegekend, maar na de goudvondst in 1874 was er geen houden meer aan. Het illegale Deadwood kamp telde snel 5000 gelukzoekers, tot en met Chinese koelies, opiumdealers, hoeren en varkens om de lijken op te ruimen.
Verrassend is ?Deadwood? als kruispunt van een groot aantal historische figuren uit de Amerikaanse geschiedenis en de trek naar het Wilde Westen.
De reeks is helemaal geen uitgemolken en lang gerokken western, maar een verhaal van het sarcasme van de macht en hoe de herders hun schapen scheren, melken en kelen, al naargelang de behoefte van het ogenblik. Maar steeds met het hogere doel voor ogen: de wet van behoud van macht en de daaruit voortvloeiende nood aan permanente uitbouw van de eigen machtspositie.
De contrasten tussen de hoofdrolspelers – ook in het Engels dat zij bezigen van Shakespeareaanse monologen door een verlopen hoteleigenaar tot eindeloos fuck, suck & cunt gestotter, stif upperlip Engels, Scandinavische, Russische, Franse, Duitse en welke tongvallen, eigenaardigheden en grappen al niet meer. Het Chinglish van Wu – ook in getekende vorm – spant de kroon.

Er was nog een film en een seizoen of wat meer voorzien, doch de Amerikaanse TV stations werden steeds nerveuzer van het fenomenale bloemrijke taalgebruik en het pezende hoerendom alom in Deadwood.

With its slate of extremely rich and nuanced characters, Deadwood was an intensely personal show, but it represented an important time in American history – in a broader context, what do you think Deadwood says about democracy in America?
-If Deadwood said a damn thing about democracy in America, it would be that the overwhelming vote of viewers to bring the show back and let it run its course is overridden and ignored by a small powerful minority. The fact that a few people in the boardroom can outweigh the voice of the masses who watch and support such a great thing exudes our current state of affairs in America in near perfect political parallel.

What’s your favorite Deadwood quote?
It’s one of the most – perhaps THE most – quotable series in television history, with dialogue that is simultaneously witty, graphic and eloquent…what are your favorite lines from Deadwood?

I may not have the precise quote, but it was spoken by E.B. Farnum after Calamity Jane tells him she’s going to visit Alma Garrett, who at that time, was still hooked on Laudanum:
“Between her gutter mouth and the Widow hopped on opium…A conversation for the ages!”

“Pain,the damage, don’t end the world, or despair or fuckin beatins. The world ends when your dead. Until then, you got more punishment in store. Stand like a man and give some back.”
Al Swearengen

“Cocksucker” by the hilarious head Chinaman, Wu.

Well, I guess when it starts pissin’ rain in here, you know who to blame, huh? Now, I know word’s circulatin’ Indians killed a family on the Spearfish Road. Now it’s not for me to tell anyone in this camp what to do, as much as I don’t want more people gettin’ their throats cut, scalps lifted or any other godless thing that these godless bloodthirsty heathens do. Or even if someone wants to ride out in darkest night. But I will tell you this. I’d use tonight to get myself organized. Ride out in the morning clear-headed. And startin’ tomorrow morning, I will offer a personal $50 bounty for every decapitated head of as many of these godless heathen cocksuckers as anyone can bring in. Tomorrow. With no upper limit! That’s all I say on that subject, ‘cept next round’s on the house. And God rest the souls of that poor family. And pussy’s half price, next 15 minutes.
Al Swearengen

Trixie to Star when he is ribbing her about her figures on the accounts: “Tread lightly, who lives in hope of pussy.”

“>Sagalassos, City of Dreams?
Totaal anders dan de klassieke archeologische tentoonstellingen ?n voor het hele gezin. Dat is ?Sagalassos, City of Dreams?.

Hoe levendig we het ook oproepen of verbeelden, het verleden wordt steeds vager, van gevoel ontdaan, door de vergetelheid uitgewist.??(D. Lowenthal)
Een realistisch beeld van het verleden proberen op te roepen, is zoals uit een helder verlichte kamer kijken naar de duisternis. ?Het lijkt wel alsof er iets is, daar buiten in de tuin – de onzekere vormen van bomen die zacht bewegen in de wind, ? of is het slechts een afbeelding die op het raam is geschilderd, ? ? ?Is er helemaal niets daar buiten en is de verlichte kamer de enige werkelijkheid?
(D.S. Carne-Ross)

Raak in de ban van deze monumentale antieke stad door een megaprojectie met nooit geziene beelden van de bijna buitenaardse site. Word meegezogen in haar ?successtory? door prachtig uitgekapte sculpturen van keizers en goden. De meest bijzondere staan te pronken in een spraakmakend decor van operaregisseur Guy Joosten.
?Heeft u kinderen? Verken de expositie dan op speelse wijze in het gezelschap van Pegasus, het vliegende paard.
???Sagalassos, City of Dreams? is een droom van een tentoonstelling, ver van de begane paden en vol ambitie. Net zoals Sagalassos zelf.

‘Sagalassos, City of Dreams’ wordt in alle media fors gepusht als d? tentoonstelling in het Galloromeins museum te Tongeren.
Een bezoek is weer zo’n ‘Limburg alleen’ belevenis: de PR is vaak – om niet te zeggen ‘altijd’ – beter dan de inhoud.
En eerlijk, ‘t is meer dan de moeite op het vlak van didactiek, pedagogiek, enscenering, multimedia en wat al niet meer.
Maar de kwaliteit van de beelden, opgegraven stukken en analyses blijft op het niveau van de al even didactische, pedagogische multimedia tentoonstelling in de rest van dit ’ Europees Museum van het jaar 2011’ – waarvoor onze felicitaties.
Verder geen echte topstukken zoals aan de westkust van Turkije in de Ionische muurloze steden, geen fundamentele referenties noch verwijzingen naar belangrijke intellectuele, artistieke, politieke omwnetelingen of gebeurtenissen in het hele lange leven van Sagalassos.
In feite was Sagalassos zijn hele bestaan een ‘city of dreams’ en is het dat nog steeds: veel beloven en weinig geven. Een luxe ressort voor schatrijke handelaren en hun entourage of hofhouding, steeds bij de eersten om de huik naar de nieuwe heersende winden te hangen, maar behoudens nieuwe rijken met hun aangepaste smaak leverde dat niet echt veel beklijvend op behoudens luxe architectuur, infrastructuur en een paar beelden in de publieke ruimten bij dito fonteinen. Begeleidende teksten in het Nederlands, Frans ?n Turks, waarvan het niet helemaal duidelijk is of het om een letterlijke vertaling gaat.
Wel een woordje over de oudchristelijke Michaelietensecte maar niets over mogelijke conflicten rond de Arianen en gnostici.
Sagalassos lijkt een toplocatie voor archeologie en aanverwante disciplines, zoals binnen enkele eeuwen Nice in Frankrijk en Miami in Florida, vrees ik.

?Wat volgt, staat altijd in verband met wat eraan vooraf ging.? (Marcus Aurelius, Romeinse keizer 121-180 na Christus).
En dat geldt zeker met evenveel woorden voor Limburg.