knee compression sleeve

Er is nog zo veel dat ongezegd is. (Rutger Kopland)

Dupslog
Dupslog

Ronald Meester & Marc Jacobs, De onttovering van AI. Een pleidooi voor het gebruik van gezond verstand

25 september 2024


MazirelPress 2024



Rond kunstmatige intelligentie (AI) zou het niet moeten gaan over de vraag of AI de mens gaat overnemen, maar over de vraag of wij mensen ons láten overnemen. De ontwikkelingen op het gebied van AI vormen een nieuwe stap in de richting van een samenleving waarin menselijke intuïtie en gezond verstand worden vervangen door cijfers, modellen en algoritmes.



Een model zonder wijsheid gebruiken leidt altijd tot ongelukken en dit geldt zeker ook voor AI. Door gebruik te maken van veel data en rekenkracht kunnen deze modellen steeds meer. Ook worden toepassingen steeds toegankelijker. Dit maakt dat techniek zoals AI bijna wel gebruikt moet worden, ook als de toegevoegde waarde niet evident is.



Dit boek is een filosofische, levensbeschouwelijke en soms mild technische overdenking van deze ontwikkelingen. Een gezonde relatie tussen mens en techniek vereist dat de gebruiker niet alleen de benodigde kennis heeft, maar ook eindverantwoordelijk blijft. Alleen dan levert techniek ook daadwerkelijk iets op.







https://doorbraak.be/de-gevaren-van-ai-het-mag-duidelijk-zijn-dat-de-overheid-autoritaire-neigingen-heeft/?





9. ‘Zoals elk model moet dus ook ChatGPT geïnterpreteerd worden, en dat kan alleen met  bewustzijn. Er is niet alleen een zender  maar ook een ontvanger. ChatGPT zelf begrijpt niets. Misschien is een analogie met  de wiskunde verhelderend. In het begin van de vorige eeuw dachten de  wiskundigen Bertrand Russell en Alfred North Whitehead dat wiskunde puur symbolisch was, en dat er geen  betekenis aan hoefde te worden toegekend aan symbolen en operaties binnen de wiskunde. (Niet geheel toevallig was Russell de mentor van Wittgenstein, en  heeft  Russell laatstgenoemde waarschijnlijk in eerste instantie de verkeerde kant op gestuurd door taal aanvankelijk als pure logica op te vatten.) Die opvatting bleek onhoudbaar, omdat  wiskunde  zich zonder betekenis ook niet kan ontwikkelen. Wiskunde is niet alleen maar pure logica, laat staan dat taal dat zou zijn.’



10. ‘Voor begrip  is  bovendien bewustzijn nodig. Je kunt alleen maar iets begrijpen als je je bewust  bent van jezelf. We hebben echter geen idee  wat  bewustzijn precies  is. Natuurlijk weten we dat  we zonder brein geen  bewustzijn kunnen hebben,  maar welke rol ons brein daarin precies  speelt  is onduidelijk, net als  de  vraag  of bewustzijn puur materialistisch te begrijpen zal  zijn. Het zou daarom  niet minder dan bizar zijn om  te denken dat wij iets  zouden  kunnen maken, een algoritme  bijvoorbeeld, dat bewustzijn  heeft. We weten de facto niet eens waar  we het  over hebben wanneer we over bewustzijn spreken. Sommige mensen denken dat bewustzijn emergeert als het  netwerk  in een brein maar voldoende  complex is. Dat  is bijvoorbeeld  wat filosoof Daniel Dennett  beweert, maar dat is echt niets anders dan pure speculatie.’



75. ‘Een van de  grote pleitbezorgers van techniek is historicus  en futuroloog Yuval Noah  Harari. Hij  vindt dat  de mensheid de drie grote  problemen die haar altijd hebben belaagd in principe heeft  opgelost: honger, epidemieën en oorlogen. Daarmee  staan we  volgens  hem klaar voor de  volgende  stap, waarin de mens het stokje van God overneemt: de Homo Deus –  de goddelijke  mens – die taken  overneemt  die we  traditioneel aan God overlieten.1 En  het is onze techniek  die  dat  allemaal voor elkaar  heeft gekregen, aldus  Harari.



Het is allereerst natuurlijk maar  de  vraag  of we de drie  kwaden waar  Harari het over  heeft als wereldbevolking daadwerkelijk  te  boven zijn gekomen. Een korte  blik op de  toestand van  ons continent en onze planeet geeft toch een heel ander  beeld. Overwegingen hierover worden zelfs  enigszins  cynisch  als we  ons  realiseren dat de  door Harari bejubelde techniek  ook  in staat is gebleken om epidemieën juist te veroorzaken. De bewijzen  stapelen  zich bijvoorbeeld op dat  het Sars-Cov-2-virus wel degelijk uit  het laboratorium in Wuhan is ontsnapt, waardoor  we de wetenschap en techniek niet alleen kunnen bedanken  vanwege de  bestrijding  ervan, maar ook verantwoordelijk moeten stellen voor  het ontstaan van het probleem. 



‘Natuurlijk zal Harari niet ontkennen dat techniek ook met problemen gepaard kan gaan. Zo is het  nu  eenmaal: alles  kan ten goede maar ook  ten kwade worden aangewend, en dat geldt  voor techniek  natuurlijk  net zo  goed als voor elk ander fenomeen of  object. We zijn als mensheid niet  helemaal blind voor de keerzijde  van onze  technologische  ontwikkeling,  maar meestal gaat die  kritiek niet  verder dan de vaststelling dat techniek  ook ten kwade  kan worden  aangewend. Techniek resulteert niet alleen in medische apparatuur,  maar  ook in een  atoombom en autonome wapensystemen.  Techniek heeft  mensen  in staat gesteld om met één symbolische druk  op de rode knop de totale  vernietiging van de  mensheid  te bewerkstelligen. Techniek heeft het mogelijk gemaakt om virussen in elkaar te zetten  die de potentie hebben om  de  halve wereldbevolking uit te roeien.’



93. ‘Bewegen schijnt zelfs direct positieve gevolgen te hebben voor je hersenen. Maar ook op een  ander vlak is er mentale schade: we  raken het ontwend om ergens echt  moeite voor te  hoeven of te willen doen. Moeite doen vormt je. De elektrische fiets  berooft je  van een vaardigheid en van  een goede levensles, terwijl de winst eigenlijk volkomen  irrelevant is  – voor de meeste mensen dan. Want  natuurlijk zijn er ook verhalen van  mensen  die dankzij  de elektrische fiets  überhaupt nog  fietsen. Het probleem is alleen dat dat argument volkomen onterecht wordt ingezet om  dan  maar  ál het elektrisch fietsen  te verdedigen. Voor  veruit de meeste  mensen  is er kortetermijnwinst, maar uiteindelijk  op  langere termijn alleen  maar verlies.



De  parallel met AI is  sterk. Wat we aan onze digitale entiteiten uitbesteden, kunnen  we straks zelf niet meer. We verliezen  de capaciteit om ook eens een tijdje geestdodend werk te doen,  maar  vooral doen  we onszelf te  kort omdat we ons niet meer voldoende engageren  met wat  er werkelijk  toe doet.



125. ‘AI wordt niet intelligenter  dan wij, het  wordt niet bewust, en het  gaat nergens verantwoordelijkheid  voor nemen. Het kan interessante dingen  ontdekken als wij het  slim  en  verstandig inzetten,  maar het besluit daartoe  moet door mensen worden  genomen. De interpretatie van de bevindingen is  ook  aan mensen voorbehouden, wat alle tech-goeroes hier ook over  mogen beweren.



Deze overdenkingen over  AI zijn geworteld in de  overtuiging dat wij mensen niet reduceerbaar  zijn tot algoritmes en  data. Ook dat  wordt  vaak beweerd zoals we  hebben gezien, maar  is uiteindelijk niets anders dan  een  geloofsuitspraak  zonder goede papieren. We kunnen  wel algoritmes en  data inzetten om  te doen wat wij voor onszelf  als  onze  levensopdracht zien. Het zou  onverstandig  zijn om techniek  en kennis niet te gebruiken, want deze leveren  ons ook mogelijkerwijs wat op. Maar het  is  zaak om  te  allen tijde zelf de controle te houden,’



150. ‘Het  aantal prikkels en de technische mogelijkheden  (die twee gaan gelijk op) zijn groter  dan ooit  tevoren,  en de moderne mens moet beduidend meer moeite doen om dicht bij zichzelf  te  blijven dan vorige  generaties.



En  als zich dan een technische revolutie lijkt voor  te doen waarin sprake is van een bedreiging  van de eigenheid van  de mens, kan het helemaal geen kwaad om  daar nog eens rustig over  na te denken, de waan van de  dag  even  te vergeten, en  na  te gaan op welke manier jij  met deze ontwikkeling  wilt  omgaan.  Het lezen en  overdenken van wijsheidsliteratuur kan daarbij  zeker behulpzaam zijn.  Het  kan je nieuwe perspectieven aanreiken, het kan je bewust  maken van het feit  dat  je  er  niet alleen voor staat, het kan je helpen om gebruik te  maken  van het  inzicht van  anderen, en het kan  je helpen om te overdenken waarin je wel of niet mee wilt gaan. Het  is daarbij helemaal niet nodig om techniek en  AI af te wijzen  – dat doen  wij  zelf ook nadrukkelijk niet.



Maar een  technocratie is niet  zo ver weg meer, en  als de  wijsheidsliteratuur ons iets vertelt, ook al is het niet in die precieze  bewoordingen ‘dan is het wel dat  we het  zo ver  niet zouden  moeten laten komen.



Uiteindelijk biedt elke traditie  natuurlijk ook hoop,  en  wij als  auteurs hebben  geprobeerd te laten zien dat we  zelf in  de  hand hebben hoever  we het met AI willen laten komen. De belofte van een  nieuwe en betere wereld hebben wij  net iets  te  vaak gehoord om nog serieus te nemen. Dat gaat  AI ons niet  brengen. Maar als we verstandig zijn,  en ons niet van de wijs laten brengen door de  futurologen die ook maar  wat roepen, ja dan kan het ons best van pas komen, en kunnen we er misschien hele mooie dingen mee doen.



Maar alleen dan.’


Reacties graag naar mailadres.