Milan Kundera, Een gekidnapt Westen 1983
uitg. De Nieuwe Wereld – ten have 2024
In 1983, toen hij dacht dat het Oostblok nog duizenden jaren zou standhouden, publiceerde de uitgeweken Tsjech en literaire grootheid Milan Kundera (1929-2023) een korte tekst die de hele wereld rondging, vertaald in tientallen talen.
Een gekidnapt Westen zette Midden-Europa in één klap op de kaart als een samenstel van kleine naties waar de Europese eenheid-door-diversiteit haar hoogtepunt bereikt: cultureel behorend bij het Westen, politiek opgeslokt door een vraatzuchtige grote natie (Rusland) die naar eenvormigheid streeft. Veertig jaar later is Kundera’s tekst weer extra actueel, zowel door de Russische inval in Oekraïne als door de hoofdvraag: wordt de Europese cultuur bedreigd?
‘De onvanzelfsprekendheid van een natie (1967)’
14. ‘De ontwikkeling van de mensheid is voor het eerst één wereldgeschiedenis geworden. Kleine eenheden verenigen zich tot grotere eenheden. Internationale culturele inspanningen worden geconcentreerd en met elkaar verbonden. Er wordt massaal gereisd. En daarmee neemt ook de rol van enkele van de belangrijkste wereldtalen toe, en naarmate het leven steeds internationaler wordt, wordt de invloed van de kleine talen steeds beperkter. Enige tijd terug sprak ik met een Vlaming, een theatermaker, die zich erover beklaagde dat zijn taal wordt bedreigd, dat de Vlaamse intellectuele elite tweetalig wordt en de voorkeur geeft aan het Engels boven de moedertaal, om zo rechtstreekser in contact te kunnen zijn met de internationale wetenschap. Onder deze omstandigheden kunnen kleine naties hun taal en hun eigen karakter alleen beschermen door middel van het culturele belang van hun taal, van de onvervangbaarheid van waarden die erdoor gevormd en ermee verbonden zijn.’
‘Een gekidnapt Westen of De tragedie van Midden-Europa (1983)
Lees verder »