Michael Haneke, Das weisse Band

De Oostenrijkse regisseur Michael Haneke won in juni 2009 de Gouden Palm tijdens het filmfestival van Cannes met ?Das weisse Band?, een geheimzinnige vertelling over een Noord-Duits protestants dorp aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Terwijl de autoriteiten in het dorp ? de landeigenaar, de dominee ? zich heer en meester wanen, broeit er iets onder de dorpskinderen en vinden raadselachtige aanslagen plaats.

?Ik kreeg ‘Das weisse Band’ van wie mij zeer lief is en heb hem met toegeknepen keel en pijn in nek en handen bekeken. Deze zwartwit film is meer dan de moeite waard, maar in tegenstelling tot de gebruikelijke interpretaties lijkt de film mij minder te maken hebben met natte dromen over fascisme en fascisering en verrechtsing vandaag. Voor mij gaat het meer over de verantwoordelijkheid van volwassenen die niet willen zien dat hun kinderen het machtsspel dat zij veinzen wegens nog onbevangen al te graag voor werkelijkheid nemen tot hun spel ijzingwekkend ernstig beklijft. Bij hen, hun ouders en de kijker.?Dat hadden ze kunnen vermijden wanneer ze echt om hun dorp en zijn mensen bekommerd waren geweest.?

Zoals ik het aanvoelde bij de dood van mijn vader: ‘Wij moeten spreken over het zwijgen om erger te voorkomen. Zijn vrienden en kameraden hebben samen met hem als jonge mensen door hun zwijgen dit dorp veel ellende bespaard tijdens en na de tweede wereldoorlog. Er is hier toen veel gebeurd, er is hier al die jaren veel verzwegen. Maar er is hier ook veel vergeven en dat heeft aan deze dorpsgemeenschap de mogelijkheid van nieuw leven gegeven. Onderwijzers en pastoors die bij hun gemeenschap blijven, zijn onmisbaar in hun rol als geweten, geheugen en biechtstoel voor wat mensen elkaar blijven aandoen. Het vereist veel moed en liefde om desondanks te midden van de kudde te blijven leven. Respect voor de grijze zone, voor kleine verschuivingen, voor de indirecte taal, de schuine blik en het tedere spel van geven en nemen, van veinzen en liegen kan een bevrijdende onbevangenheid toelaten.?

?Das weisse Band? is een film die blijft pijn doen, bij elke nieuwe visie.