Toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO: Het Cultuurlandschap van het Westelijke Meer van Hangzhou in China somvat het meer, de heuvels en andere toeristische sites.

Bij mijn terugkeer naar Hangzhou…

HVV Het Vrije Woord mei 2011

?Er bestaat een schilderij van Paul Klee, dat Angelus Novus heet. Er staat een engel op afgebeeld die zo te zien op het punt staat zich te verwijderen van iets waar hij zijn blik strak op gericht houdt. Zijn ogen en zijn mond zijn opengesperd, hij heeft zijn vleugels gespreid. Zo moet de engel van de geschiedenis eruit zien. Zijn gelaat is naar het verleden gewend?. (Bruno Arpaia – De engel van de geschiedenis)

Op zijn laatste reis, de vlucht voor het nationaal-socialisme, droeg de Duitse cultuurfilosoof Walter Benjamin dit schilderij opgerold met zich mee tot in Portbou aan de Frans-Spaanse grens waar het indrukwekkend monument ?Passages? van Dani Karavan zijn zelfmoord herdenkt.

Er is een fase in je leven dat reizen ontdekken is, nieuwsgierig alles lijfelijk willen beleven. Misschien wel omdat na enige ervaring met de eigen omgeving, het gras groener lijkt aan de andere kant van de heuvel. Al kom je daar als Vlaming na verloop van tijd redelijk snel van terug met het besef dat thuiskomen een nieuwe en vaak betere dimensie aan je bestaan kan geven. ?Oost West Thuis Best? heette dat vroeger.
Toen lag de toekomst nog voor ons en verzamelden we elders in de wereld verhalen en herinneringen voor later. Als jagers zochten we plaatsen waar we ooit hoopten terug te keren, later. Met wie na ons zou komen.
Na verloop van jaren passeer je als ?jager-verzamelaar? haast onmerkbaar een keerpunt en dan rest vooral de schoonheid van de scherven, die onvolmaakte spiegeling.
Mijn keerpunt vond ik bij Walter Van den Broeck, intussen zeventig en nog steeds een gevierd auteur. Dertien jaar geleden onthulde hij me dat reizen voor hem ge?volueerd was tot zich terugtrekken in zijn schrijfkamer. Tussen muren van boeken en herinneringen las en schreef hij dan tot zijn verlangen naar ontroostbaarheid, naar dat lijfelijk reizen verdwenen was.
Na zo?n keerpunt wordt reizen een achterwaarts voortschrijden in de tijd, terugdeinzend bij de aanblik van wat werd aangericht. Het heeft iets van ?De brevitate vitae? van Seneca, de opvattingen van de oude Grieken en de Aymara indianen uit de Andes die de toekomst ook achter hen situeren, wegens onzichtbaar. Reizen wordt dan omkeren. De neus in de wind wordt de blik op het verleden. Het helpt herinneringen dragen en vrede vinden zoals het streven naar onthechting in de Chinese mythologie: als een kale monnik onder een paraplu, vrij van aardse beslommeringen en hemelse verplichtingen.

Bij mijn terugkeer naar Hangzhou...

naar het Vierde van de Vijf Gedichten van Yuan Mei (1715 ? 1797)
Vertaald in W.L. Idema ?Spiegel van de Klassieke Chinese Po?zie?

Van Hangzhous vele bezienswaardigheden
Roemt iedereen het Westmeer als het mooist.
Toen ik er was, heerste een ijle mist vanuit
Het reusachtig wassende woud van torens,
En was het Westmeer drukker dan ooit tevoren.
Ondanks het winderige rumoer zag je geen golven
Want hysterische megafonen onder kleurrijke wimpels
Dempten de rimpeling op de spiegel van de maan
En verstomden de wielewalen die zingen in de wilgen.

Een meisje sprak ons toe in onze boot:
Maar geen van haar woorden kon ons bewegen.
Na ??n bezoek dacht ik het begrepen te hebben
En leerde ik weer de namen van de heuvels,
Vergeleek de bouw der paviljoens, de stand der pagodes,
De zevenmaal herbouwde tempels en steles,
De zegels met de namen van wie ons lief is en nabij
En de klank van de karakters van wie op wazige foto?s
Met klak in Maopak beaat omcirkeld werd door
Een hinnikende hofhouding van de rode keizers,
De leugens die de voorbije eeuwen bleekten
En de schrille kleuren van de gewaden voor morgen.

Na mijn tweede bezoek met mijn reizende dochter
Braken de dubbele heuveltoppen niet meer door de wolken,
Konden we de avondklok op Nanping nergens nog horen,
Was de smog te dik voor de Leifeng pagode in de avondgloed.
De herfstzon was slechts een roze wolk en de herfstmaan
Laat zich niet meer zien, zoals het past voor de spiegel van
Een oude man die zich het hoofd breekt over wat komen kan.

De dag was somber door het opalen licht en argeloze vreugde
Van buitenlui met digitale lichtdrukmalen en het vele vreten
En jongelui met opgeklopt haar en lege brilmonturen,
Strak geschutter om hun geilheid nog onwennig te etaleren.
Het landschap is treurig door Starbucks en Costa Coffee
En ?What?s your name ? where are you from? – Joelende schoolkinderen met rode halsdoek en
Expo 2010 badges: ?Bitter city, bitter life?.

Wat ben ik anders dan een oude man
Die nogal laat door reislust werd bekropen
Wanneer zo dikwijls koude stormen waaien
Zijn de genoegens van het zwerven klein
Behoudens de herinneringen in de ogen
Van wie na ons nog wat warmte willen dragen.