Romanzo criminale (Crime Novel) 2005

De DVD serie van Michele Placido ( La Piovra) is gebaseerd op de roman uit 2002 van Giancarlo De Cataldo (1956), die destijds zelf als onderzoeksrechter te maken had met de bende van Magliana.
Als een democratisch samenwerkingsverband van kleine criminelen uit een Romeinse achterstandswijk slaagden ze door hun structuur, hun flexibiliteit, de intelligentie en ambitie van hun leiders Lebanese, Freddo en Dandi erin tijdens de ‘anni di piombo’ vanaf eind jaren zeventig tot begin negentig zowat de hele Romeinse onderwereld te beheersen.
Hun beginkapitaal was het losgeld van de ontvoering van een rijke baron, wat ze besloten te investeren in de drughandel.
Balancerend tussen Camora, de Italiaanse geheime deinst en neofascisten als handpoppen van grote kapitaalbelangen slaagde de Bende van Lebanese uit Magliana erin de liquidatie van hun leider te overleven.
Een deel van de bende kon doordringen tot de betere Romeinse kringen.
De bende van Lebanese uit Magliana was er in opdracht van de geheime dienst in geslaagd om de in 1978 door de Rode Brigades ontvoerde voorzitter van de Italiaanse christen-democratie, Aldo Moro, terug te vinden die een regeerakkoord wou sluiten met de communistische partij. Hogere politieke belangen bleken zijn vrijlating ongewenst te beoordelen. Ook de bomaanslag op het treinstation van Bologna in 1980 passeert op de achtergrond in de bendegeschiedenis, net als de belangen van de P2loge en de Vaticaanse Banco Ambrosiano.
Aan visuele en auditieve toppers ontbreekt het niet in de film. De mooiste leek mij de bewening van het lijk van bendeleider Lebanese aan de voeten van zijn afwijzende moeder: een aangrijpende interpretatie van de Cristo Morto van Mategna.
De politiecommissaris die van de jacht op de bende zijn levenswerk maakte wordt in de film door de chef van de geheime dienst finaal als opvolger aangeduid omdat de tijden veranderd zijn. Hij had het land gediend in de tijd van de koude oorlog. Met de val van de Berlijnse muur was die periode voorbij. Ook in Itali? zou alles veranderen, en dat eiste andere leiders, ook van politie en geheime dienst.

De openings- en slotsc?ne van de reeks maakt duidelijk wat de drijfveer van veel van de jonge criminelen was: respect, zij eisten ook respect en anders zouden ze het door geweld weten af te dwingen.
Een verlangen naar respect tot in de ogen van hun doden en de blik van hun moeders. De laatste overlevende van de bende, Bufalo – de minst geschoolde maar sluwe crimineel was niet flexibel genoeg om in de buurt van het loeiende vuur van de macht te blijven – laat euthanasie plegen door de politie, vele jaren na de dood van zijn kompanen.

Een van de Italiaanse literaire ?jonge kannibalen?, schrijver Niccol? Ammaniti loofde de roman als volgt:

?Romanzo Criminale (Criminele roman) heeft twee doelen en raakt in beide de roos: het eerste is het verhaal van Rome en haar malavita te vertellen zoals het nooit eerder is gedaan, en het tweede is: het hart van de lezer raken.?

La Repubblica schreef :

?Iemand moest zijn handen steken in de gorigheid en de hoeveelheid bloed die de criminele geschiedenis van Itali? kenmerken, iemand moest het verhaal deconstrueren, reconstrueren en opnieuw vertellen, zodat hij het een nieuwe vorm en betekenis kon geven: die iemand is Giancarlo De Cataldo.’

De finale bendeleider Dandi – die trouwt met Patrizia, luxe-hoer van dienst en tevens door de politiecommissaris begeerd – is geinspireerd op Enrico De Pedis, de ?ultimo capo della Banda della Magliana (1954 – 1990).
Net zoals de zeven mythische koningen van Rome zou geen van de bendeleiders een natuurlijke dood sterven.
Voor Dandi-Enrico was de ultieme wens niet te eindigen zoals zijn kompanen en voorgangers in een onnozel grafluik tussen burgers, boeren en buitenlui. Met de hulp van zijn Patrizia – Anna Mouglais is doorheen de hele reeks overigens de schitterende link tussen boven- en onderwereld, tussen kop en kloten is Dandi – Enrico in de re?le wereld – er effectief in geslaagd om zich als leek met toestemming van bisschoppen en kardinalen te laten begraven in de kerk nabij de Piazza Navone, de Basilica Sant’Apollinare.
De basiliek werd voor een groot deel met zijn misdaadgeld gerestaureerd en is nog steeds een belangrijk heiligdom van Opus Dei.

Dit soort details, het beeld van de re?le onderwereld, de Italiaanse politieke geschiedenis en het betere acteerwerk van enkele sleutelfiguren maakt van ‘Romanzo criminale’ een adembenemend feuilleton, een schitterende illustratie van Niccol? Machiavellis ?Il Principe??.
Vele vraagstukken over het verwerven en behoud van macht komen aan bod. Door de bendeleiders worden in de loop der jaren en in verschillende omstandigheden alle mogelijke praktische oplossingen ge?valueerd en uitgeprobeerd.
Een meesterlijk hoogtepunt is bijvoorbeeld de oplossing die Dandi vindt om zich uit de greep van de Camora heroine-leveranciers los te wringen om in eenzelfde beweging het vertrouwen van zijn bendeleden te herwinnen en zich te ontdoen van een gevaarlijke fascistische huurling.

Niets menselijk is het leven in de onder- en de bovenwereld vreemd: parallelle werelden die elkaar raken waar het geld stroomt.