Boijmans Van Beuningen, Rotterdam: De weg naar Van Eyck.

 

Deze indrukwekkende in de breedte opgezette tentoonstelling ?van een reeks merkwaardige schilderijen, kusntvoorwerpen en een enkel beeldhouwwerk is effectief een vervolg op??Vroege Hollanders. Schilderkunst van de late middeleeuwen? uit 2008. ?Met deze vervolgtentoonstelling gaat het museum nog een stap verder terug in de geschiedenis en eindigt bij Van Eyck (Maaseik ?, ca. 1390 – Brugge 1441).

De weg naar Van Eyck is een kunsthistorische ontdekkingstocht en laat tegelijkertijd de enige afbeeldingen zien van Holland in de vroege middeleeuwen. Vrijwel alle schilderijen die nog bestaan uit deze periode (In Nederland is door de Beeldenstorm veel verloren gegaan) worden voor deze speciale gelegenheid naar Rotterdam gehaald. Deze selectie schilderijen is dus voor het eerst bijeen, maar door de kwetsbaarheid van de panelen zal dit gelijk ook waarschijnlijk de laatste keer zijn.

De tentoonstelling wint nog aan betekenis met de schitterende tour op iPod die ook thuis te bekijken en beluisteren is: http://tour.boijmans.nl/nl/home/#/nl/174/

Waarlijk een prachtig initiatief om bezoekers de kans te geven zich voor te bereiden op de confrontatie met de doorgaans erg kleine meesterwerken.

Toch enkele blijvende vragen:

Met Van Eyck – die in een zeer lange aanloop als geniaal de hemel wordt ingeprezen – start niet alleen de prachtige weergave van landschappen en interieurs, maar ook de fenomenale portretten in de Europese schilderkunst. Er hangt echter slechts een portret, en dan nog een van de minder pakkende: Boudewijn van Lannoy.

Met Van Eyck verandert het spel van licht, donker en slagschaduw maar ook het perspectief. Volgens de Hockney Falco thesis gebruikte hij een camera obscura en spiegels wat door veel kunsthistorici betwist wordt. Daarover is weinig tot niets te vinden in de? weg naar Van Eyck, dan wat gefluister over spiegels en spiegelingen op Van Eycks schilderwerken.

 

“De weg naar Van Eyck toont ruim?negentig meesterwerken uit de Nederlandse, Franse en Duitse kunst rond 1400. De kern van de expositie bestaat uit schilderijen op paneel. Een kleine maar hoogstaande selectie van beelden, goudsmeedwerk, verluchte handschriften en tekeningen, complementeert deze kern. Zo zijn onder meer kleine sculpturen te zien van Jacques de Baerze en Claus de Werve uit het praalgraf van Filips de Stoute, hertog van Bourgondi?. De tentoonstelling bevat een belangrijke selectie werken van Van Eyck zoals de ?Heilige Barbara? uit Antwerpen(te zien tot en met 28 januari), de ?Annunciatie? uit Washington en het gerestaureerde ?De drie Maria?s’ aan het graf, uit de museumcollectie. Een aantal bijzondere werken, waaronder Maelwaels ?Madonna en kind met engelen? komt uit de collectie van de Gem?ldegalerie van de Staatliche Museen in Berlijn, partner in dit project. Uit eigen collectie is daarnaast het beroemde Norfolk triptiek te zien, een van de sleutelstukken uit de pre-Eyckiaanse tijd.

Tijdens ?De weg naar Van Eyck? organiseert het museum vele activiteiten. Van lezingen en workshops tot concerten, een kerkdienst en een familiedag. Voor ieder wat wils. Ook verschijnt er ter gelegenheid van de tentoonstelling een ARTtube video. Hierin geven de conservatoren Friso Lammertse (Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam) en Stephan Kemperdick (Gem?ldegalerie, Berlijn), een introductie op de tentoonstelling. Daarbij gaan ze in op de vernieuwingen die Jan Van Eyck realiseerde en schetsen zij een beeld van de kunstwereld tijdens zijn leerjaren.”

 

Problematisch vind ik steeds meer de krampachtige pogingen om kinderen met randdebiele animatie en commentaren te lokken tot deelname aan het tentoonstellingsrituaal. Niets is storender dan dit soort rare praatjes en vergelijkbare filmpjes.

Kinderen zijn bijzonder geinteresseerd aan dit soort cultuur als hun ouders of volwassen begeleiders erin slagen hun aandacht te winnen bij de tentoongestelde werken. Zo had ik het genoegen om een opa zijn kleindochter te zien vertellen over sommige uitgestalde werken. ?Je werd ter plekke jaloers op de non-verbale interactie tussen opa en kleinkind.

De vaste collectie bij Boijmans is natuurlijk ook altijd een aandachtig bezoek waard:

Rembrandt van Rijn, Titus –
http://tour.boijmans.nl/nl/home/#/nl/53/

Jacob van Ruisdael Het korenveld

Emmanuel De Witte (1616 – 1692) Beurs Amsterdam 1653

Emmanuel De Witte Interieur met vrouw aan het virginaal

Willem Kalf (1619 – 1693) Zilveren kan en Chinese schaal met vruchten 1655