Herman Selleslags '? Archief 07 '? Fotomuseum Antwerpen

Een prachtige tentoonstelling in het Antwerpse Fotomuseum van een wandelaar in beelden.

Herman Selleslags is mij dierbaar, niet alleen om zijn foto's.
Ik heb er twee van zijn oog die in mijn kabinet naast een foto uit de ondergrond in de mijn mij blijven herinneren aan wie ik ooit ben geweest.
Hij maakte ze tijdens de fameuze Auvers '? Anvers fietstocht van Antwerpse kunstenaars en artistieke prominenten in 1985 ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van het wegsturen van Vincent Van Gogh van de Antwerpse academie als kladschilder zonder toekomstperspectief.
Ik mocht toen als 'journalist' van De Morgen het hele traject meerijden op kosten van de krant in ruil voor een paar fijne reportages. Het was een boeiend gezelschap van schilders, schrijvers, dichters en andere kunstenmakers waarvan er intussen al een stel dood door drank en beklijven. Sommigen zopen hallucinant, overdag, 's avonds en zelfs 's nachts. Ik vermoedde toen dat ruim de helft speed nam om het forse tempo te kunnen volhouden. De toen al bekende schilder Fred Bervoets stormde mij na een paar dagen in het Henegouwse op een ferme helling voorbij, flarden schuim in zijn doorrookte baard, met trillende kippenbenen en zijn amechtige piepende adem!
En dan weten dat ik toen nog redelijk jong was en sterk in fietsen en andere lichamelijke sporten. De heren der kunst waren werkelijk tot veel bereid om het tempo aan te houden, om forse inhaalbewegingen te maken '? desnoods vanuit de camionette van de befaamde reclameschilder 'Rubens' die als bezemwagen meereed, voor de bevoorrading met sterke drank en bier instond en via sluipwegen verkortingen op verzoek leverde om de afgepeigerde kunstenmakers bij of zelfs tot voor de kopgroep te brengen. Zo bleek de groep die ik op een bepaald moment kon inhalen op een verschrikkelijke kasseiweg die ons vanuit Noord-Frankrijk naar Le Maison du Peuple van Cuesmes en het Van Goghmuseum aldaar, na een paar uur plots weer in de gietende regen voor mij uit te rijden. Het leek soms of ik hallucineerde, niet alleen 's avonds van de drank.
Herman Selleslags reed een beetje mee en nam vooral foto's van de verbeten 'wieleramateurs'. Hij bleek een zeer aangenaam, wijs en beminnelijk man. Hij maakte een paar mooie foto's van mijn fietskunst in volle actie en van mijn journalistenkunst in al even volle actie wanneer ik mijn tekst insprak voor De Morgen op een verzakte arduinen dorpel aan een oud Frans huis waar de bende een middagstop hield.
Ik koester zijn prachtige zwartwitfoto's nog steeds in mijn kabinet, als blik op het verleden dat voor ons ligt.
Hij maakte als ervaringsdeskundige tijdens die tocht een opmerking over de behandeling van suikerziekte: '?Je moet daar een beetje mee opletten, maar zo'n vaart loopt dat allemaal niet. Je moet echt niet alles geloven wat die proffen endocrinologie daarover vertellen!'? Het heeft bijna vijftien jaar geduurd eer ik voldoende praktijkervaring verworven had en voldoende afstand kreeg als huisarts, om de diepere betekenis van zijn opmerking te begrijpen. Ik moest toen immers nog examen doen waar het berekenen van doses kort- en langwerkende insulines voor suikerzieke tennissters die met het vliegtuig de wereld rondtrokken '? liefst tegen de draairichting van de aarde in – een belangrijk onderdeel was.

Dat relativeren van Herman is me altijd bijgebleven, in mijn vak als huisarts.
Het heeft mij geholpen om patiënten te zien als mensen en niet als ziektelijders.

Dat herken ik ook in zijn foto's van mensen: ze verschijnen niet als de dragers van hun eigen illusies. Het zelfbeeld dat ze willen presenteren, verbleekt in het oog van Selleslags dat de tijd stilzet. Mede daardoor kan je op afstand in tijd en plaats doorheen de illusies en de gepresenteerde perceptie heen kijken.

'Het is nooit mijn bedoeling geweest om kunst te maken. Ik heb alleen de gebeurtenissen willen vastleggen. Roland Barthes had gelijk: fotograferen is geen kunst maar magie. Het gaat om het stilzetten van de tijd. De gebeurtenis is belangrijker dan de fotograaf. ' (uit Knack 30 mei 2007)

Een digitalisatie van het Archief van Herman Selleslags en van vele andere fotoarchieven in het Antwerpse Fotomuseum dringt zich op. Vandaag verwacht je van een fotomuseum ook schermen en comfortabele settings waar de toeschouwers de reeksen op eigen tempo aan het oog laten voorbijtrekken.

In die mogelijkheden tot vertonen van gedigitaliseerde foto's in comfortabele omstandigheden wordt wel voorzien in het Nederlands fotomuseum in de oude loodsen van Las Palmas op Kop van Zuid te Rotterdam.
In de kelders krijg je een 'Panorama Las Palmas' in handige kijkstoelen waar je de ontwikkeling van de zuidelijke Maasoever van Rotterdam aan je ziet voorbijschuiven.
Je krijgt een overzicht in ruimte '? één kilometer rond de locatie – en in tijd – 140 jaar.

In Nederland wordt vertwijfeld in de spiegel getuurd op zoek naar een antwoord voor de veranderingen binnen en buiten Nederland. Dat moet blijkbaar gecompenseerd worden met een etherische hang naar internationalisme en kosmopolitisme. Nederengels wordt de titelvoerende taal: Dutch Eyes, een nieuwe geschiedenis van de fotografie in Nederland .
Nog tot 26 augustus 2007.
Per thema krijg je een fascinerende reeks beelden die laten zien hoe in de loop der jaren naar de ander werd gekeken. Soms zijn de details moeilijk te zien omdat jezelf een schaduw werpt in de lichtstrook voor de foto's. De diavoorstellingen zijn adembenemend.
De exotische lichtdrukmalen verbleken echter tegen die van Leopold van België in het Antwerpse Fotomuseum.
Als koning was het een amateur, als fotograaf een professional die van zijn gedwongen prepensioen gebruik heeft gemaakt om prachtig foto's te verzamelen van zijn wereldreizen.

Net zoals het Nederlands Fotomuseum zou het Antwerpse Fotomuseum de enorme archieven beschikbaar moeten kunnen stellen in gedigitaliseerde vorm.