Het Andere Boek
Zuiderpershuis Antwerpen

Zaterdag 4 oktober

Van God Los ?

zaterdag 04 oktober 12u00 – Grote Zaal
Met: Anne Provoost Johan Braeckman Dick Pels
Joël de Ceulaer '? journalist Knack

Middag van de Filosofie

Beminde ongelovigen, Atheà?stisch sermoen '? Anne Provoost

Wat bedoelen gelovigen als ze zeggen dat hun god een plan met hen heeft? Heeft hij dan ook een plan met de niet-gelovigen, en met de planeet waarop zij wonen?
In Beminde Ongelovigen houdt Anne Provoost de god-met-het-plan tegen het licht.
Ze beschrijft tien gradaties van (on)gelovigheid om een antwoord te vinden op de vraag: is intelligent design een extreme vorm van religie of is het er het wezen van?
Uitgangspunt van haar pamflet zijn de grote vragen die elke mens, religieus of niet, zich stelt: '?Wat is de zin van mijn bestaan?'? en '?Hoe leid ik een goed leven?'? Ze komt tot de conclusie dat het, ook voor atheà?sten, hoog tijd is om versleten begrippen als 'redding', 'schepping' en 'heil' op te poetsen en opnieuw gevoel te verwerven voor het onpeilbare.

De ontwerpillusie '? Johan Braeckman

De zogenaamde intelligent design-beweging geniet de laatste jaren veel media-aandacht. Soms lijkt het alsof er een heus wetenschappelijk debat gaande is, maar schijn bedriegt. In werkelijkheid is de heropbloei van intelligent ontwerp een symptoom van een zingevingsprobleem.
Je kunt zeggen dat we aan de discussie omtrent intelligent design niet te veel aandacht moeten schenken.
De honden blaffen, de karavaan trekt verder.
Maar vergis je niet: 150 jaar na verschijning van Darwins Origin of Species is in de VS de electorale impact van de beweging niet te onderschatten. Belangrijker nog dan het gevaar voor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek is de bijhorende ideologie van intelligent ontwerp, die semiklare opvattingen heeft over uiteenlopende kwesties die in het Westen reeds geruime tijd tot de private sfeer behoren.
Braeckman bespreekt aard en betekenis van deze beweging en vooral de ?loso?sche aspecten ervan, die in essentie de vraag betreffen welke betekenis wij aan ons leven kunnen geven in een kosmos en natuur die volkomen onverschillig tegenover ons staat.

Opium van het volk '? Dick Pels

Hoe moeten we omgaan met de terugkeer van religie in een cultuur die van God los leek te zijn gekomen?
In een aantal essays onderzoekt Pels de redenen voor een toegenomen verlangen naar godsdienst en verkent hij de relatie tussen religie en politiek.
Religie is de meest intensieve vorm van gemeenschapsbinding, maar het collectivistische karakter ervan staat haaks op de individuele waarden die kenmerkend zijn voor de democratie.
Een botsing is dan ook onvermijdelijk.

Duitse dichters en denkers: Elias Canetti
zaterdag 04 oktober 13u00 – Grote Zaal
Met: Sven Hanuschek Walter Weyns
Anna Luyten '? journaliste Knack

Elias Canetti. De biografie – Sven Hanuschek

De Nobelprijswinnaar Elias Canetti (1907 '? 1994) werd geboren in Bulgarije als telg van een sefardisch joodse familie. Zijn debuutroman Het martyrium uit 1935, waarmee hij zijn reputatie vestigde, wordt vergeleken met Ulysses en De toverberg.
Biograaf Hanuschek geeft een indringend beeld van zijn leven in Wenen, Berlijn, Londen en Zürich, waar Canetti verkeerde met tijdgenoten als Karl Kraus, Hermann Broch, Thomas Mann en James Joyce.
Hanuschek kreeg exclusief toegang tot de nalatenschap van Canetti en tekent met groot inlevingsvermogen een aangrijpend portret van de man achter het masker.

Het geval Canetti '? Walter Weyns

In dit boek brengt Walter Weyns Canetti's voorbehoud tegen de wereld-zoals-hij-is onder de aandacht.
Om zich als vrij mens staande te houden tussen de wereldwijde machtsnetwerken en functionerende circuits, mag men de ogen niet sluiten voor de ondraaglijke gang van zaken in de wereld. Men moet haar met paranoà?de hardnekkigheid onder ogen zien en er dan, zo radicaal als het kan, afstand van nemen en er iets anders tegenover stellen, iets ongehoords '? een tegenschepping.
Gemakkelijk is dat niet.
De rede collaboreert op grote schaal. Vaak staat ze enkel ten dienste van nut, doelmatigheid , berekening, voorbedachtheid en andere attributen van de macht. Tegen die dreigende sluiting van de geest is Canetti's springerige, flitsende denken een weldoende, en misschien wel de enige, remedie.

Pius XII en de vernietiging van de Joden

zaterdag 04 oktober 17u00 – Atelier
Met: Dirk Verhofstadt
Yves Desmet '? politiek commentator De Morgen

Pius XII en de vernietiging van de Joden. Wordt straks een antisemiet heilig verklaard?
Vijftig jaar geleden, op 9 oktober 1958, stierf Pius XII. Hij was de meest besproken paus uit de wereldgeschiedenis.
De katholieke kerk en vooral de Romeinen rouwden om het verlies van de man die de Heilige Stad quasi ongeschonden door de oorlog had geleid. Velen beschouwden hem als een van de grootste pausen ooit, tot Rolf Hochhuth in 1963 zijn controversiële toneelstuk Der Stellvertreter publiceerde.
Hochhuth beschuldigde Pius XII ervan dat hij niets ondernomen had om de Jodenvervolging aan te klagen, laat staan te stoppen. Sindsdien discussiëren historici over de rol van deze paus ten aanzien van het lot van de Joden voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.
In welke mate was Pius XII op de hoogte van de uitroeiing van de Joden? En hoe reageerde de hoogste morele leider in de wereld daarop? Deze vragen zijn opnieuw actueel.
Het Vaticaan is volop bezig Pius XII zalig en heilig te verklaren. De katholieke kerk heeft nog steeds geen medeverantwoordelijkheid genomen voor de Jodenvervolging. Bovendien zijn de laatste rechtstreekse getuigen van deze dramatische gebeurtenis aan het verdwijnen. Het blijft noodzakelijk om de mechanismen die tot de Holocaust geleid hebben bloot te leggen en er lessen uit te trekken.

Zondag 5 oktober

De depressie-epidemie

zondag 05 oktober 12u00 – Atelier
Met: Trudy Dehue
Gilbert Roox '? journalist De Standaard

Is depressie een biologisch bepaalde ziekte die nu pas goed herkend en behandeld wordt?
Praten de hulpverlening en de farmaceutische industrie ons psychische stoornissen aan?
Of bracht de verzorgingsstaat mentale kleinzerigheid op grote schaal?
Trudy Dehue bespreekt de geschiedenis van neerslachtigheid. Ze bestudeert de claims van de biopsychiatrie, analyseert de commercialisering van het psychiatrisch onderzoek en de inhoud van de anti-depressivareclames.
Ze betoogt dat gangbare verklaringen voor de toename van depressie niet houdbaar of niet volledig zijn.
De depressie-epidemie belicht het proces waarin het ideaal van de maakbare samenleving werd ingeruild voor dat van het maakbare individu. Benadrukten we voorheen omstandigheden als oorzaak van ellende, tegenwoordig gaat de aandacht naar het individuele brein.
Daarbij werden we zelf verantwoordelijk voor wat ons vroeger gewoon overkwam.
Want nu succes een keuze is geworden, geldt dat voor mislukking evenzeer.

Een staat in ontbinding ?

zondag 05 oktober 13u00 – Atelier
Met: Herman Van Goethem Luk Sanders Peter De Graeve
Marc Reynebeau '? journalist De Standaard

De monarchie en '?het einde van België'? – Herman Van Goethem

Op de federale verkiezingen van juni 2007 volgde de langste regeringscrisis ooit. Een communautaire crisis die nauwelijks leek te kunnen worden beheerst. Er is steeds vaker sprake van een ware regimecrisis.
Maar hoe ziek is de patiënt België? En hoelang is dat ziekteproces eigenlijk al aan de gang?
In het boek toont Van Goethem aan dat België al sinds de democratisering van het kiesstelsel in 1893 afstevent op een onafwendbare splitsing.
Het niet-Franstalige electoraat in Vlaanderen stuwde de aanvankelijk nog tweetalige Vlaamse politici steeds meer in de richting van het Vlaams-nationalisme, terwijl ook Wallonië zijn eigen weg is gegaan.
Het koningshuis heeft krampachtig en vruchteloos getracht greep te krijgen op deze evolutie. Sinds Leopold I hebben ze een diepe angst voor het ‘einde van België’.
Die vrees is, zo blijkt uit de gebeurtenissen van het afgelopen jaar niet ongegrond.

Staat van ontbinding '? Peter De Graeve

Speculaties over een 'regimecrisis' waren de afgelopen maanden niet van de lucht. In een poging het perspectief om te gooien ontwikkelt De Graeve een analyse waarmee hij nieuwe horizonten opzoekt.
Volgens de auteur heeft België, in tegenstelling tot wat het graag van zichzelf gelooft, zijn intrede in het moderne tijdperk in zekere zin gemist. Het Belgische federalisme is het resultaat van een mislukte democratisering, waarvan de oorsprong minstens tot de periode van de Franse Revolutie teruggaat. De actuele ontsporing van de democratie is daarvan een logisch gevolg.
Wie de betekenis van de Belgische regimecrisis wil doorgronden, zal dus moeten terugkeren naar de principes van de democratie, zoals die voor het eerste in 1789 werden geformuleerd. Want het onvermogen om die principes in een redelijke staatsvorm te ontwikkelen, heeft precies geleid tot de huidige impasse.

Politieke ideologiën in Vlaanderen '? Luk Sanders e.a.

Hoewel politieke ideologiën vaak te kampen hebben met een imagoprobleem, hebben ze nog altijd een grote invloed op de vormgeving van onze samenleving en op de manier waarop burgers naar die samenleving kijken.
Wie politiek wil begrijpen, moet daarom ook de ideologieën begrijpen.
In Politieke ideologiën in Vlaanderen proberen de auteurs een antwoord te geven op een aantal fundamentele vragen: Waarvoor staan die ideologieën eigenlijk? Hoe zijn ze ontstaan? En hoe vonden ze uitdrukking in de Belgische en Vlaamse politiek?

China: wereldmacht in wording

zondag 05 oktober 14u00 – Smidse
Met: Ng Sauw Tjhoi Jan van der Putten Sus Van Elzen Julie O’Yang
Julie O`Yang leidt het gesprek

China Express – Ng Sauw Tjhoi

China Express is een reportage over de vele en snelle metamorfosen in dit land.
Ng Sauw Tjhoi noteert met de vaart van een sneltrein zijn ervaringen en indrukken. Over de wereld van de arbeid, zijn stokpaardje. Over de reddingsoperaties na de aardbeving, over de nieuwe rol van de Chinese media, over de onverwacht grote aanwezigheid van moslims in China…
De auteur gaat op zoek naar open geesten die vrij vertellen waar ze mee bezig zijn en waar ze van dromen. CCTV-journaliste Li Bing bijvoorbeeld. Of Kuang Ai Yun, die in een chemisch bedrijf vergiftigd raakte en nu voorvechtster is van vrouwenrechten.
Ng Sauw Tjhoi trekt langs de oude Zijderoute en de expressweg G312 ook naar het westelijke en armere Xinjiang, waar Oeigoeren samenleven met Chinezen en waarover weinig journalisten berichten.

De draak en de rozentuin '? Sus Van Elzen

In De draak en de rozentuin wordt het fascinerende kat-en-muisspelletje dat de Chinese overheid en kunstenaars sinds de opendeurpolitiek van Deng Xiaoping met elkaar spelen, uit de doeken gedaan.
Anno 2008 is Peking al 700 jaar de hoofdstad van China. Om dat te vieren werd de afgelopen jaren de oude binnenstad grotendeels gesloopt en vervangen door nieuwbouw '? zoals de globalisering en de Olympische Spelen dat vereisen.
De auteur plaatst het grote Olympische slopen in een historisch perspectief; het is immers niet door Mao Zedong en zijn communistische nazaten uitgevonden. Elke dynastie die zich in China vestigde deed zijn best de sporen van het verleden grondig te wissen.
Van Elzen vraagt zich af of deze laatste poging gelukt is, en of het mogelijk is kunst te vervangen door politiek, zoals men geschiedenis vervangt door beton.

Chinese tekens '? Jan van der Putten

In Chinese tekens gaat Jan van der Putten in op een aantal typisch Chinese fenomenen. Hoe gaan Chinezen om met gevoel en seksualiteit? Waarom zijn ze zo dodelijk bang om hun gezicht te verliezen? Wat zit er achter hun vaak wrede omgang met dieren? Waarom gedragen ze zich zo roekeloos in het verkeer?
De in het Westen gebezigde clichés kloppen vaak niet: Chinezen zijn geen massamensen, ze hebben wel degelijk gevoel, en ze zijn helemaal niet zo gezagsgetrouw als op het eerste gezicht lijkt. China verandert snel, maar onder de oppervlakte blijft, volgens Van der Putten, ook veel hetzelfde.

China noir '? Julie O’Yang

China noir begint waar een oude wereld eindigt.

Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog vindt een moord plaats op de keizerlijke graftomben in Noord-China. Zeventig jaar later bezoekt Tessa, een studente uit Amsterdam, de plek van de onopgeloste moord.
Zij komt er oog in oog te staan met een volslagen onbekende. Hun ontmoeting blijkt allesbehalve toeval. Terwijl de hoofdpersonen op zoek gaan naar een antwoord op vragen uit het verleden, raken ze steeds dieper verwikkeld in een spinnenweb van intriges.
China noir brengt het innerlijke landschap van de opkomende wereldmacht China in kaart. Met deze politieke thriller werpt Julie O’Yang een blik op de geschiedenis die ze laat samensmelten met actuele thema’s.
De auteur confronteert ons met haar verontrustende visie: het Oosten en het Westen zijn onverzoenbaar. De globalisering zal de wereld slechts leiden naar een volgende, gevaarlijke patstelling.

Lessen uit de geschiedenis: Hitler en WO II

zondag 05 oktober 16u00 – Grote Zaal
Met: John Lukacs
Rik Van Cauwelaert '? directeur Knack

Hitler en de historici – de plaats van Adolf Hitler in de 20ste eeuw '? John Lukacs

Sinds zijn dood verschenen meer dan honderd biografieën over Adolf Hitler, naast ontelbare boeken over het Derde Rijk en zijn rol daarin.
Lukacs neemt de belangrijkste ervan onder de loep en behandelt niet alleen de wijze waarop over Hitler wordt bericht, maar raakt ook aan de Hitler die wij niet kennen.
Langs kromme lijnen – zes resterende vragen over de Tweede Wereldoorlog '? John Lukacs
Dit boek is geen geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog maar een boek over de geschiedenis en geschiedschrijving van die oorlog. WOII was de laatste van de wereldoorlogen en maakte een einde aan een compleet historisch tijdvak.
In het boek probeert de auteur een antwoord te formuleren op de volgende zes vragen: Was WOII onvermijdelijk? Was de deling van Europa onvermijdelijk? Was Hitler onvermijdelijk? Was het vervaardigen van de atoombom onvermijdelijk? Was de Amerikaanse strijd tegen Duitsland onvermijdelijk? Was de Koude Oorlog onvermijdelijk?

Getto-Literatuur

zondag 05 oktober 17u00 – Smidse
Met: Edgar Hilsenrath
Jean-Pierre Rondas '? Klara

De nazi en de kapper – Anthos

'?Ik ben Max Schulz, de buitenechtelijke maar zuiver arische zoon van Minna Schulz.'?
Zo opent Hilsenraths beroemde roman over de SS'er en massamoordenaar Max Schulz. Zeer humoristisch beschrijft Hilsenrath hoe Schulz, zoon van een arische straatmadelief opgroeit met zijn joodse schoolvriend Itzig Finkelstein en bij diens vader het kappersvak leert.
In 1933 wordt Max lid van de SA en later van de SS. Tijdens de oorlogsjaren is hij in het vernietigingskamp verantwoordelijk voor de dood van ontelbare mensen.
Na de oorlog neemt Schulz de identiteit van een van zijn slachtoffers aan: zijn vroegere vriend Itzig Finkelstein.
Hij duikt onder in Israël, trouwt en neemt in Tel Aviv een kapperssalon over. Max wordt een gerespecteerd burger, maar zijn geweten begint te spreken.

Nacht '? Epo

In 1941 kreeg Roemenië van bevriende natie Duitsland een deel van de Oekraà?ne. Het fascistische regime in Boekarest deporteert de Roemeense joden naar dat gebied om ze langzaam in een getto te laten creperen. Daartoe worden ze afgesneden van voedsel en andere levensbehoeften. De in zichzelf besloten, op overleven gerichte wereld, een hogedrukpan, is de achtergrond van Nacht.
In het getto worden door de bewoners steeds meer grenzen, die vroeger in acht werden genomen, overschreden. Niets menselijks blijkt hier vreemd.