Peter Sloterdijk, Het heilig vuur, over de strijd tussen jodendom, christendom en islam. uitg. Boom

?

?

Peter Sloterdijk analyseert het Heilig Vuur waarmee de monothe?stische godsdiensten zich door de eeuwen heen hebben gepresenteerd aan de gelovigen, de ongelovigen, de andersgelovigen en de ketters.?

?Het heilig vuur? is de moeite van het spellen waard: spits, diepgravend, verrassend – Mozes als volgeling van Achnaton – maar met een erudiete weging van de betekenissen van religies.?

De enige haalbare oplossing volgens Sloterdijk is afstand doen van de fanatieke aspecten van het universalisme en zelf veranderen in cultuurreligies zonder godsdienstijver, zoals we sinds de XVIIIde eeuw bij het liberale jodendom hebben gezien, sinds de XIX de eeuw bij de grote meerderheid van de protestantse kerken en sinds het Tweede Vaticaanse Concilie bij de liberale stromingen van het rooms-katholicisme. Vergelijkbare ontwikkelingen kent de islam, vooral in Turkije sinds 1924, maar eveneens in de westelijke diaspora, waar het altijd raadzaam is zich te presenteren als een godsdienst die de dialoog aankan. (125)

?

14. Zolang men het heftige aan een transcendente oorsprong blijft toeschrijven, is het onmogelijk om in te zien dat iets wat als van buitenaf ingegeven kracht wordt beleefd, voortkomt uit een psychosemantisch getransformeerde werkzaamheid van het eigen organisme tijdens extreme stress – wat in vele gevallen misschien ook voor de profetische vervoering geldt.

?

22. In dit opzicht moet een flink deel van de huidige massacultuur, en dan vooral de buitensporige kant hiervan, aan een onuitgesproken contrareformatie worden toegeschreven: zij heeft de weg vrijgemaakt voor de veelbesproken ? terugkeer van de religie? . Bij alle projecten om de passiviteit te herstellen gedraagt de wil om te geloven zich als een verlangen naar overweldiging.

?

56. Formeel gezien kunnen we de verhouding van het jodendom tot beide opvolgreligies als een spirituele voorafschaduwing van de asymmetrische oorlog opvatten. (...) De joods positie komt overeen met die van een guerrillabeweging die haar steeds weer bereikte niet-nederlaag als noodzakelijke, zij het niet voldoende voorwaarde voor haar overwinning bijschrijft.

?

63. (...) het christendom heeft vaak zelf het kwaad aangewakkerd waarvoor het vervolgens de verlossing aanbood.?

?

68. (...) de riskante ingesteldheid van het universalistische militantisme. We zien daaruit bijvoorbeeld hoe snel het ongecontroleerde universalisme in een fascisme van het goede uitmondt.? (...) niet het doel heiligt de middelen, de middelen zeggen de waarheid over de doelen.

?

95. ? Spreken wil zeggen: met het lichaam van de ander spelen. Alfred Tomatis.