Philip Pan, Out of Mao?s Shadow. The Struggle for the Soul of a New China. Picador Asia 2008.

?

De auteur is buitenlandcorrespondent voor de Washington Post en was jaren bureauchef in Beijing. Hij doorkruiste China van 2000 tot 2007 en is erin geslaagd een ruim beeld op te hangen van het re?le leven in de onderbuik van de Chinese Volksrepubliek. Hij doet dit aan de hand van een tiental figuren die de voorbije decennia met hand en tand gevochten hebben om hun stem en die van de doorsnee arbeider en boer tot in Beijing aan het hof van de partij te laten klinken.?

Dit levert pakkende verhalen op – vaak met een ferme scheut Amerikaanse schrijfschoolknepen en dito romantiek.?

Zo is het verhaal van de AIDS-besmetting in Henan door plasmatrafikanten die het gecollecteerde bloed gezamenlijk zouden centrifugeren waarna de rode cellen bij de dorpelingen opnieuw ingespoten werden, klinkklare onzin wegens medisch onmogelijk. (p. 200) Andere loopjes met hygi?ne en steriliteit – hergebruik van naalden e.d. lijken veel plausibeler als verklaring voor deze AIDS besmetting.?

Het vergalopperen in smeu?ge verhalen over abortussen na de 7de maand en dwangsterilisaties bij vrouwen op vijf minuten (p.298) lijkt ook eerder bedoeld voor de Amerikaanse anti abortusbeweging dan voor lezers met gezond verstand. (p. 304)

Philip Pan is wel bijzonder goed in zijn verslag over relicten van de culturele revolutie en de ongelooflijke ellende die deze geniale vondst van Voorzitter Mao bij de gemiddelde Chinees heeft aangericht. Het hoofdstuk over de begraafplaats van de culturele revolutie in Chongqing is beklijvend. (p.80)

Goed gedocumenteerd is ook het verhaal van de eerlijke dokter, Jiang Yanyong. Hij was als hoge militair en oud diensthoofd van het No. 301 Hospital in Beijing de enige die het lef had en het leed heeft gedragen om de SARS epidemie bekend te maken in 2003. Door het breken van de doofpotoperatie van het ministerie van volksgezondheid kon hij een nationale SARS-uitbraak voorkomen. Later had hij de moed om een medisch verslag over de Tiananmen slachtpartij op 4 juni 1989 bekend te maken in een poging de partijtop tot erkenning van hun verantwoordelijkheid te dwingen.

Het indrukwekkende verslag van de begrafenis van Zhao Ziyang, de hoogste partijchef die koud gesteld werd omdat hij als secretaris-generaal steun gaf aan de studenten, arbeiders en boeren op Tiananmen, zet meteen de toon bij de opening van het boek.

Philip Pan slaagt erin de effecten van beslissingen uit Beijing via de lokale potentaten op het dagelijkse leven van ?Wang met de pet? aangrijpend te verduidelijken.?

Zijn voorbeelden van de werking van het Chinese gerechtsapparaat zijn indrukwekkend en bijzonder goed gestoffeerd aan de hand van de lotgevallen van Chen Yizhong, hoofdredacteur van de eerste min of meer vrije commerci?le krant in handen van het partijapparaat van Guangdong: Southern Metropolis Daily.? De strijd tussen Chen Guangcheng als blinde advocaat die de boeren van Linyi verdedigde tegen de partijchef die promotie probeerde te slaan uit doorgedreven dwang in de toepassing van de eenkindpolitiek en in een moeite landbouwgrond onteigende voor belangrijke projecten.

De confrontatie met Chen Lihua, the rich lady, een van de grootste vastgoed tycoons die een grote rol speelt in de Beijing urbanisatie voor en na de Olympische spelen is schitterend beschreven. Zij het dat het leed van de hutongbewoners er niet door gelenigd wordt. Philip Pan weet ook minutieus de klassieke Chinese technieken te beschrijven van machtsuitoefening door ophemelen, omkoping, medeplichtig maken langs geschenken en somptueuze diners, indirecte dreiging en direct geweld op plaatsen waar de tegenpartij het niet verwacht.