In een indringende NRC Handelsblad (16032009) reflectie concluderen Wouter van Dieren en Arnold Heertje dat ‘de consumenten dank zij de crisis niet meer alles opmaken. Eindelijk sparen ze de wereld. Nu nog investeren in duurzame technieken.’

?

Het citaat van Maarten Toonders Bommelboek’De Bovenbazen’ uit 1963 is van een onge?venaarde helderheid, zoals de meeste Bommelverhalen.

?

Het gaat om systeemfouten. Een interessante correctie daarvan is de door de Duitse wetenschappers Ernst von Weizs?cker en Friedrich Schmidt Bleek ontwikkelde resource- effiency, waarvoor zij de Japanse Takedaprijs ontvingen, equivalent van de Nobelprijs.
Zorg ervoor dat de hoeveelheid energie en milieu per eenheid bnp afneemt met een factor
10, dan resulteert dat in herstelde natuurlijke kapitaalvoorraden en een duurzaam bnp.

In het Zweedse mijnstadje H?llefors staat een Factor10-gebouw (waarin een Design Academy is gevestigd), bewijs van de stelling dat het concept levensvatbaar is. In een aantal landen is resourceefficiency opgepikt als een kansrijke optie voor de nieuwe economie.

In het Bommelverhaal ‘De bovenbazen’’ ?tiert de ondernemer Amos W. Steinhacker over dit soort voorstellen: ?De natuur is de vijand van het kapitaal! De natuur werkt gratis! En gratis is een vloek! Niet de natuur moet produceren! Wij moeten produceren! Wij! Wijzelf !?. Toonder schreef dit in 1963, en het verhaal gaat over de kredietcrisis.
De wereldeconomie voorbij de recessie zal dus niet moeten gaan over de terugkeer naar de
steeds snellere doorstroming van grondstoffen naar afval, maar over het herstel en scheppen
van kapitaalvoorraden, in de vorm van een permanente energievoorziening, stabilisering van
het klimaat, voorkomen van extreme weersomstandigheden, droogte en wateroverlast, herstel
van natuur en biodiversiteit en drastische maatregelen om de landbouw veilig te stellen. Na
2025 is het fosfaat op. Zonder fosfaat geen landbouw.
Einde verhaal.