Wie Zaf?n leest, loopt het risico van de lezer: het virtuoos verlangen naar de betovering die als een veelgelaagde genoegdoening de pijnlijke oogleden verkoelt.
Zaf?n lezen is jezelf leren overgeven aan de macht van de roman, de geconstrueerde leugen die als geen ander de realiteit achter de waarneembare werkelijkheid weet te onthullen.
Zaf?n heeft iets van de meester in het mysteriekabinet van het leven: hij wijdt de argeloze in en dolt met de ervaren verslinder van verhalen. Hij heeft dan ook een grote verantwoordelijkheid op zich genomen. Carlos Ruiz Zaf?n leert de postmoderne hulpeloze beeldverslaafden weer lezen. Een niet geringe verdienste.
?De roman is dood en begraven. Een vriend die net terug is uit New York vertelde me dat zeer onlangs. De Amerikanen zijn iets aan het uitvinden wat ze televisie noemen en wat als de bioscoop zal zijn, maar thuis. Boeken zullen niet meer nodig zijn, noch kerken, helemaal niks. (De schaduw van de wind, 489)
Zijn miljoenen lezers heeft hij met ?De schaduw van de wind? van het tegendeel kunnen overtuigen. Met ?Het spel van de engel? werkt hij verder aan zijn pedagogische opdracht zoals J.K. Rowling met Harry Potter, maar dan voor oudere lezers en dus met vele dubbele deuren, nog meer onopvallende doordenkers die vele interpretaties toelaten.

?Ik kende het genot van het lezen niet, het aftasten van deuren die zich in je ziel openen, je te verliezen in de verbeelding, de schoonheid en het mysterie van de schijn en de taal. Dat is voor mij allemaal geboren met dat boek.? (De schaduw van de wind, 35)

Zaf?n schrijft aan de hand van de stad der wonderen, Barcelona na de vorige eeuwwisseling. Intussen ook ? De stad der verdoemden?.
?Zoals alle andere steden, is Barcelona de som van haar ru?nes. De grote glorie waarop gepocht wordt, de vele paleizen, fabrieken en monumenten, allemaal zaken waarmee we ons identificeren, zijn niks anders dan kadavers, relikwie?n van een verloren gegane beschaving.? ( De schaduw van de wind, 225)
Een standbeeld en een Avenida naar het ?Kerkhof der Vergeten Boeken? zullen hem daar dan ook niet misstaan.

Zijn nieuwe spel met de engel in deze ru?nes van verloren gegane beschavingsillusies lijkt noodzakelijk voor de schaduw van de wind. Zonder spel geen beweging, zonder engel geen duivel, zonder licht geen schaduw. Een beklemmende benadering van de aloude relatie tussen de Faust van de pen en de Mephisto als uitgever.
Met ?Het spel van de engel? – prequel tot ?De schaduw van de wind? – verleidt hij op magisch realistische wijze zijn intussen miljoenen verschillende lezers, elk op hun niveau. Hij doet het op de manier van de engel van de geschiedenis die achterwaarts voortschrijdt, terugdeinzend bij de aanblik van wat hij heeft aangericht. Hij doet het in mededogen want een mensenleven vraagt om medeleven. Hij doet het in woorden want hij heeft de macht leren hanteren van de gevaarlijke kunst van het schrijven, de overwinning van de pen op het zwaard, van de herhaling in de tijd en het verlangen naar eeuwigheid, de continu?teit als vliegwiel door de vele jaren van angst en pijn.
Carlos Ruiz Zaf?n is een meester van het woordverhaal: ‘Boeken zijn spiegels: je ziet slechts dat wat je zelf al in je draagt’. (De schaduw van de wind, 233)
In ‘Het spel van de engel’ legt hij ook onrechtstreeks de vinger op de kloppende wonde van menselijk gedrag dat sterk be?nvloed wordt door de verhalen van wie voor ons kwam. Meer nog, foto’s, namen, boeken, huizen en herinneringen vormen een houvast waaraan we maar al te graag ons zelf- en wereldbeeld ophangen. Daarom ook kan dit spel ven de engel een pleidooi zijn voor het zwijgen, het verzwijgen van de gruwelen die ons voorafgingen. Al zal zo’n pleidooi doorgaans ijdel klinken: wat we ons willen, durven en kunnen herinneren zal zich telkens weer blijven opdringen. De dans ontspringen van het engelenspel is een moeilijke beweging vanaf het podium naar de coulissen.
Met ?Het spel van de engel? kiest hij voor de religie van de ?Drager van het Eeuwige Licht?: Lucifer en de Lux Aeterna die maar ten volle tot ontplooiing kunnen komen in de magische stad. Vanaf de vroege oudheid over de machtige middeleeuwen werd ze met een klap tussen twee wereldtentoonstellingen de moderniteit ingeramd. Vandaag proberen haar bewoners te leven tussen de stigmata van de waardigheid van wie hen vooraf is gegaan tussen het strand en de kerkhoven. Het uitzinnige wordt beleefd in stadia en langsheen pleinen en ramblas: ?Voetstappen van de hemel?, het debuut dat zal eindigen in het kerkhof der vergeten boeken.

Om die beweging te kunnen hanteren, om dat spel te leren spelen moet een verbindend verhaal kunnen verblinden:

?Afgezien van po?zie, komt een religie neer op een morele code die zich uitdrukt in legendes, mythen of andere literaire vormen, teneinde een net van waarden en normen te spannen waarmee een cultuur of een gemeenschap bij elkaar wordt gehouden en gereguleerd. (?) Zoals in de literatuur of in elke andere vorm van communicatie is het de vorm die voor het effect zorgt en niet de inhoud. (?) ? U wilt mij dus zeggen dat een doctrine uiteindelijk een verhaal is. ? Alles is een verhaal. Wat we geloven, wat we weten, wat we ons herinneren en zelfs wat we dromen. Alles is een vertelling, een geschiedenis, een opeenvolging van gebeurtenissen en personen, die het hart wil raken. Een daad van geloof is een daad van aanvaarding ? wij aanvaarden een verhaal dat ons wordt verteld. En we aanvaarden slechts als waar wat verteld kan worden?. (155-156)
?Ik ben tot de slotsom gekomen dat de meeste grote religies altijd zijn ontstaan of hun hoogtepunt hebben bereikt op momenten dat het grootste deel van de samenleving jong en verarmd was. (?) De volwassenen bereiken we door te appelleren aan hun frustratie. Met het ouder worden en de toenemende desillusies van de dromen en verlangens van de jeugd voelt een mens zich steeds meer het slachtoffer van de wereld en zijn medemensen. (?) Zich bij een leer aansluiten die deze wrok of dat zelfmedelijden positief ombigt, geeft nieuwe moed en kracht. De volwassene voelt zich zo deel van de groep en sublimeert zijn verloren verlangens en begeerte door middel van de gemeenschap.? (264)
? Gaat het u om het geloof of om het dogma? ? Het is voor ons niet voldoende dat de mensen geloven. Ze moeten geloven wat wij willen dat ze geloven. En ze moeten het niet in twijfel trekken noch de stem horen van wie dan ook die het in twijfel trekt. Het dogma moet onderdeel worden van de identiteit. Wie dat in twijfel trekt, is onze vijand. Is het kwaad. En we hebben het recht en de plicht hem het hoofd te bieden en hem te vernietigen. Dat is de enige weg naar redding. Geloven om te overleven.? (313)